Ada Umay Cansız

13 Şubat 2024
2031 defa okundu.

Brütalizmin Dansı VI: Yıkılan Binalar

Brütalizmin Dansı’nın bu bölümünde, yıkılmış brütalist yapı örneklerini inceleyeceğiz.

Serinin ilk yazısından itibaren sık sık bahsettiğimiz üzere brütalizm, sevmesi ve benimsenmesi kolay bir mimari akım değil. Avangard ve ayrıksı duruşu ile çokça tepki toplayan akıma ait yapılardan birçoğu yıllar içinde yıkılmış. Bu yazıda da geçmişten günümüze, yıkılmış brütalist yapı örneklerini ve yıkımlarına sebep olan gerekçeleri inceleyeceğiz.

(1966-1988) – Labyrinth House, John MacLane Johansen

Fotoğraf: D. Hirsch

Johansen, döneminin diğer örneklerinden ayrışan uyumsuz ve küçük ölçekli yapılar ortaya koyan bir mimar. Kariyeri boyunca, sevmesi kolay olmayan, halkın anlaması zor olan ve sıklıkla eleştirilen yapılar tasarlamış. Amerika’da yer alan Labyrinth House da bu tip yapılarından biri. Yapıyı, zamanında talk show sunucusu Phil Donahue satın almış ve yapıyı “avangard bir bomba sığınağı” olarak adlandırıp yıkımına sebep olmuş.

(1966-2010) – Trinity Square, Owen Luder ve Rodney Gordon

Fotoğraflar: Owen Luder

Tipik bir brütalist yapı olan Trinity Square, 600 araç kapasiteli çok katlı bir otopark ve iki katlı bir alışveriş merkezinden oluşuyormuş.

2000’li yılların başında, Gateshead Konseyi tarafından yeniden yapılandırılması için çalışılan kompleks için düzenlenen kurtarma kampanyası başarısızlıkla sonuçlanmış ve Trinity Meydanı 2008’de son kez kapılarını kapatmış. Yıkım 2010’da tamamlanmış ve alanda 2013’te yeni bir yapılandırma başlatılmış.

(1967-2015) – Morris A. Mechanic Theater, John MacLane Johansen

Fotoğraf: Matthew Carbone

Tiyatro, Baltimore şehir merkezindeki büyük bir kentsel dönüşüm programının parçası olarak 1967’de inşa edilmiş. Büyük bir coşkuyla açılmasına rağmen, tiyatroya katılım ve programlar yıllar içinde kademeli olarak azalmış. Ve ne yazık ki birçok brütalist yapı gibi tiyatro da eleştirilerin hedefi ve siyasi bir günah keçisi haline gelmiş. Yıllarca boş kaldıktan sonra 2013 yazında yıkıma başlanmış ve bir yıl içerisinde yıkımı tamamlanmış.

Fotoğraf: Matthew Carbone

(1971-2014) – Third Church of Christ, Araldo Cossutta ve I. M. Pei & Partners

Fotoğraf: Matthew G. Bisanz

1968 ile 1971 yılları arasında inşa edilen yapı; Frank Lloyd Wright’ın 1906’da yaptığı Unity Temple projesinden ilham alınarak tasarlanmış. Cesur geometrik formlarıyla öne çıkan tasarımda doğal ışığın zarif kullanımı da dikkat çekiyormuş.

Bina, kilise cemaatinin üyeleri tarafından yetersiz görülmüş. Uzun bir süreç ve birçok tartışmanın ardından Columbia Bölgesi, Mayıs 2009’da yıkım izni vermiş ve bina 2014’te yıkılmış.

(1972-2017) – Robin Hood Gardens, Alison ve Peter Smithson

Fotoğraf: Steve Cadman

Doğu Londra’da yer alan bir sosyal konut kompleksi olan Robin Hood Gardens, savaştan sonra ilerlemenin sembolü olarak inşa edilmiş. Birçok eleştiriye maruz kalan ve zamanla bakım sorunları yaşayan bina için 2008 yılında, İngiltere Hükümeti tarafından yenileme veya restore etme seçenekleri değerlendirilmiş. Mimari açıdan büyük önem taşıyan yapının yıkım kararı sanat ve tasarım çevrelerinden büyük tepki toplamış.

Yıkım için bina üzerindeki strüktürel sorunlar, yaşam standartları ve yerleşim alanının yeniden yapılandırılma talebi gibi gerekçeler gösterilmiş. 2015 yılında, İngiltere Hükümeti, Tower Hamlets Belediye Konseyi’nin bina üzerindeki yenileme planlarını reddederek yıkım kararı almış. Kararın ardından 2017 yılında yapının yıkımı tamamlanmış.

(1972-2021) – Burroughs Wellcome, Paul Rudolph

Fotoğraflar: Joseph W. Molitor Photograph Collection

Burroughs Wellcome, 140 laboratuvar, bir kütüphane, bir konferans salonu, bir kafeterya ve 400 çalışan için destek faaliyet alanı içeren bir araştırma laboratuvarı ile idari alandan oluşuyormuş.

Oldukça önemli projelere imza atan Paul Rudolph’un tasarladığı yapı için diğer birçok brütalist yapıda gösterilene benzer gerekçeler gösterilerek yıkım kararı alınmış ve 2021 yılında yıkımı tamamlanmış.

(1974-2007) – Kindergarten St. Hermann Joseph, Gottfried Böhm

Yapıdaki formların geometrik olarak yarattığı yıldız kümesi şekli, anaokulunun işlevine uygun olarak bir dizi yapı bloğunu hatırlatan nitelikteymiş. Sarı, yeşil ve kırmızı tonlar ise cepheyi içeriye taşıyarak çevredeki konutlarla kontrast yaratarak dinamik bir görünüm oluşturuyormuş. Anaokulu karakterine uygun bir strüktüre sahip olan binanın, oldukça fazla hayranı bulunuyormuş. Anaokulunun 2007’de alınan yıkım kararına ise aldığı önemli yapısal hasarlar ve güvencesi olmayan maliyetler sebep olmuş.

(1974-2016) – American Press Institute, Marcel Breuer

Marcel Breuer, Amerikan Basın Enstitüsü’nün Reston Virginia’daki genel merkezini, DC’nin eteklerindeki Dulles Erişim Yolu’nun hemen güneyinde, 1972 ile 1974 yılları arasında tasarlamış ve yapımını tamamlamış. 2012 yılında API’nin başka bir kurumla birleşmesinin ardından ise boş kalmış.

“Breuer’in son dönem ofis binası tasarımları biçimsel olarak güçlü ve farklı yapılar. Le Corbusier’in hem işlevsel hem de estetik biçimde eklemlenen beton cephe idealini sürdüren ve güçlü bir ışık-gölge oyunları yaratan az sayıda mimardan biriydi.“ diye anlatıyor Robert McCarter.

Yapılan teklifler ve protestolara rağmen yıkımına karar verilen yapı, 2016 yılında yaklaşık üç hafta içerisinde yıkılmış.

(1974-2023) – Tercüman Binası, Muhlis Tunca ve Günay Çilingiroğlu

Fotoğraf: Gültekin Çizgen

Tercüman gazetesi binasının projesi, gazetenin kurucusu Kemal Ilıcak’ın açtığı yarışmayla belirlenmiş. Tunca ve Günay Çilingiroğlu’nun tasarladığı Merkezefendi Mahallesi Mevlana Caddesi üzerindeki bina, 1974 yılında tamamlanmış. Yolu E-5’ten geçenlerin ilgiyle baktığı bina, bir uçtan kâğıdın girdiği diğer uçtan gazetenin çıktığı bir üretim bandı olarak tasarlanmış. 3 bloktan oluşan bina 1993’te mali bir kriz nedeniyle gazeteyle birlikte satılmış ve bir süre sonra boşaltılmış.

İkonik yapısıyla dikkat çeken 19.344 metrekarelik 5 katlı Tercüman gazetesi tesisleriyle ilgili Zeytinburnu Belediyesi, yapılan tetkiklerin ardından ‘6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun’ kapsamında riskli yapı tespit raporu düzenlemiş. 24 Kasım 2023 günü de yıkım ruhsatı tanzim edilmiş. Bina, belediye tarafından boşaltılıp çevre güvenliği alındıktan sonra sahipleri tarafından 3 Aralık 2023 günü yıkılmış.

Muhlis Tunca ve Günay Çilingiroğlu Tasarımı Tercüman Binası Yıkıldı

(1989-2016) – TBMM Halkla İlişkiler Binası, Behruz Çinici

TBMM kompleksinde bulunan Halkla İlişkiler Binası, 1978 yılında, meclisin mimarı Clemens Holzmeister danışmanlığında Behruz Çinici tarafından tasarlanmış. Ağa Han Mimarlık ödülü kazanan yapı, ihtiyaçlara cevap vermediği gerekçesiyle 2016 yılında yıkılmış.

Behruz Çinici Tasarımı TBMM Halkla İlişkiler Binası Yıkılıyor

Kaynakça

Etiketler

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

Yorum yapabilmek için giriş yapmalısınız.