Katılımcı, Kadıköy Belediyesi Hizmet Binası Mimari Proje Yarışması

Ömer Özeren ve ekibinin "Kadıköy Belediyesi Hizmet Binası Mimari Proje Yarışması" için tasarladığı proje önerisi.

Proje Raporu:

“Katılım”

1. Çalışma Alanı Yerleşim ve Ulaşıma Dair

Kadıköy Belediyesi Hizmet Binası alanı transfer noktalarının kesişiminde yer almaktadır. Bu nedenle gelen yaya akslarını karşılamak için yapı geriye çekilmiş ve yaya geçiş noktalarını meydanda buluşturarak yapıya giriş sağlamaktadır. Bu özelliği ile katılıma izin veren bir duruş sergilemektedir. Yapının konumlanmasında etken olan bir diğer nokta ise çevredeki yeşil sürekliliğini ortaya çıkarmaktır. Yoğun toplu ulaşım aksları ve durak noktaları arasında nefes alma görevini üstlenen meydan çevreden gelen yeşil aksı alan içinden geçirerek sürekliliğe katkı vermiştir.

A. Giriş

Kadıköy Belediyesi Hizmet Binası için önerilen proje, mevcut belediye binasının yenilikçi işlev ve hedeflere cevap verememesi üzerine yeni bir belediye binası elde etmek amacıyla tasarlanmıştır. Bu amaçla tasarım problemi, mevcut yerleşimin sahip olduğu sıkıntılar, yaklaşımlarda yer alan yönlenme sorunları, mevcut yeşil alanın sürekliliğindeki kopuşlar ve ulaşım noktalarıyla bağlantı oluşturamaması gibi temel sorunların çözümüne yönelik geliştirilmiştir. Proje alanı, Kadıköy için bir transfer noktası ve önemli ulaşım akslarının kesişiminde bir düğüm noktası oluşturmaktadır. Bu nedenle hem gelen yaya akslarını karşılaması hem de bütünde devam eden Kurbağalıdere Vadisi yeşil sürekliliğine yer açması amacıyla öneri proje, araziye diagonal olarak yerleşmiştir. Köşeye çekilme davranışı ile meydan oluşturma, kullanıcıları davet etme, yaya akslarının kesintisiz geçişine imkan tanıma ve dinamik mekan kurgusuna izin verme amaçlarına ulaşılmıştır. Aynı zamanda katılımcı yönetim anlayışının temsili karakteri olan modüler tasarım ve boşluklu yüzeyler ile davetkar bir tutum sergilemiştir.

B. Erişim / Erişilebilirlik / Kullanım

Kadıköy Belediyesi Hizmet Binasına farklı durak ve ulaşım noktalarından ulaşılabilmektedir. Söğütlüçeşme Marmaray İstasyonu, Metrobüs Anadolu Yakası durağı, Evlendirme Dairesi, Müze Gazhane Kültür Merkezi, İETT Garajı ve Salı Pazarı tesisleri gibi yaya hareketini taşıyan ve aktaran noktalar, proje alanı üzerinden geçmektedir. Bu aksların kesintiye uğramadan ve yeşil sürekliliği içinde devam etmesine önem verilmiştir. Kadıköy Belediyesi Hizmet Binasına tüm kullanıcıların kolaylıkla nüfuz etmesi için, şeffaf ve geçirgen bir mekânsal kurgu üretilmiştir. Geçirgenlik, bodrum kata inilen kentsel kamusal açık alan ve meydan düzenlemesi ile başlamış, yapının içine kadar sızan sokaklarla devam etmiş ve atrium olarak üretilen içsel boşluklarla tamamlanmıştır. Teraslar ve geçirgen strüktür ile dış mekanla ilişki kurmaya devam etmiştir.

C. Bağlam

Proje alanı, yoğun yaya ve araç hareketliliği ile çevrelenmiş bir sosyal iletişim alanı olarak görünmektedir. Bu özelliği ile geçişin iletişime dönüştüğü bir bağlamda konumlanmıştır. Bu bağlamda etkisi ve değeri büyük olan Cumhuriyet Devrimleri ve Atatürk Anıtı, meydanla ve sosyal etkileşim alanı ile daha güçlü iletişime geçebileceği bir konuma taşınmıştır.

2. Ana Fikir-Tasarım Prensiplerine Dair

Kadıköy Belediyesi Hizmet Binası yarışması için önerilen projenin ana fikri, alanın bir geçiş güzergahı üzerinde konumlanmasına atıfta bulunmuştur. Altta geçişlerin korunduğu, üst kotlarda ise kamusal alanla görsel bağlantının sağlandığı, farklı açılardan farklı perspektifler sunan bir anıtsal yapı elde edilmiştir. Mekânsal organizasyonda ise aynı şekilde net geçişler, okunabilir sirkülasyon şeması ve temiz bağlantı noktaları ile nefes alabilir bir organizasyon elde edilmesi tasarım prensibi olarak ele alınmıştır. Modüler strüktür ve plan sistemi sayesinde hem esnek hem de algılanabilir ve türeyebilir mekan kurgusuna ulaşılmıştır. Projenin yaşam alanı, iç sokaklar, galeri boşlukları ve ferah sirkülasyon alanlarıdır. Bu özelliği ile katılım ve şeffaflığın mimari yapıda karakterize edilmesi hedeflenmiştir.

3. Proje Özellikleri- Kütle Biçimlenişine ve Programa Dair

A. Kütle Düzeni

Kadıköy Belediyesi Hizmet Binası Projesi, anıtsal tek bir ana kütleden oluşmaktadır. Kütle, bodrum kat, zemin kat ve üzerinde 4 kattan oluşmaktadır. Kütle, mevcut yüksek, katlı ve katı formun aksine modüler, parçalı, geçişken ve geçirgen cephe ile şeffaf yapıların yan yana gelmesiyle oluşmaktadır. Modüllerin çatıları teraslar oluşturacak şekilde meydana doğru yönelmiştir. Kütlenin içerisinde yer yer boşaltmalar yapılarak iç bahçeler kurgulanmıştır. Bu iç bahçeler sayesinde iç mekanlara hem doğal ışık hem de temiz hava alınabilmektedir.

B. İşlev

Kadıköy Belediyesi Hizmet Binası Projesinin işlevsel organizasyonu, belediye organizasyon şemasının mekansallaştırılması ile elde edilmiştir. Bina ana giriş omurgası zeminde iki sokak ile çevreyle ilişkilenirken, üst katlarda yatay sirkülasyon ile kesişerek çekirdeklerin konumlarını ortaya çıkarmıştır. Binanın bodrum katına geçiş, amfi düzeninde oturma birimleri ve kamusal sahne ile elde edilmiş, erişilebilirliğin sağlanması için rampa ve liftlerle desteklenmiştir. Bu sayede öncelikle yapı ile ilişki kademeli olarak sunulmuştur. Giriş aksı üzerinde yer alan havuz, sığ derinliği ve su rengi ile temizlik ve şeffaflık algısına atıfta bulunurken, zemininde kullanılan şeffaf döşeme ile bodrum katta yer alan sergi mekanına günün farklı saatlerinde farklı güneş kırılmalarını taşıyarak canlılık katmıştır.

C. Strüktür / Konstrüksiyon / Modüler Yapı

Taşıyıcı sistem karma bir strüktürle tasarlanmıştır. Bu sayede yapının üretim, kullanım ve bakım-onarım süreci birlikte değerlendirilmiştir. Bölgedeki yoğunluk nedeniyle yapı adasında kamusal yeşil alan kullanımı esas alınmıştır. Bu konuda teknik ve otopark ihtiyacının bodrum kat mahal kullanımını arttırmıştır. Projede planlanan Bodrum katlar, zemin durumu nedeniyle üretim hızı ve maliyeti göz önünde bulundurularak betonarme sistemde çözülerek deprem izolatörleri ile planlanmıştır. Binanın temelinde sismik izolatörlerin kullanılmasıyla depremin etkisi sönümlenecek, esnekliği sayesinde yapı güvenliği sağlanacaktır. Yapının zemininden itibaren hibrit bir strüktüre geçilmektedir. Yapı çelik strüktür ile modüler sistem olarak yükselmektedir. Yapıda modülerlik ana prensiptir. Binanın bir başka kullanım fonksiyonuna cevap verebilmesi ve aynı zamanda büyüyebilir eklemlenebilir bir sistem oluşturmasına katkı sunması hedeflenmiştir. Yapı çelik strüktür kurgusu ile hızlı ve dönüştürülebilir kullanım sağlayan iç dolgu olarak değerlendirdiğimiz bölücü elemanlar CLT (Cross Laminated Timber) bölücü yapı elemanlarının birleşimiyle üretilmiştir.

Bu sistemin işletme sürecinde de sürdürülebilirliğini sağlamak için tüm tesisat imalatları modüler sistem aktivasyona uygun koordinasyonu planlanarak gömülü olmadan açıkta oluşturulmuştur. Çelik taşıyıcı elemanlar, büyük açıklıklar elde etmek ve dinamik yüklerin aktarımını optimize etmek amacıyla kullanılırken; CLT paneller ise yapının karbon sınıfına katkı sunmasının yanı sıra hafifliği ve yüksek mukavemeti ile yapıya ekstra dayanıklılık sağlayacaktır.

D. Malzeme

Yapıda seçilen malzemelerin ana kriteri olan bina karbon salınımını minimize etmek hedefi, prensip tasarım kararlarının oluşmasında en önemli etken olmuştur. Binada bölücü yapısal elemanlar, kaplamalar ve doğramalarda önerilen yapı malzemesi lamine ve masif ahşap, Kadıköy’de mevcut yapılaşmanın oluşturduğu betonlaşma ve cephe kirliliğine bir çözüm olarak seçilmiştir. Bölücü yapı elemanlarında kullanılan CLT sistemler yapının modülerliğinde mahal kullanımında bir hızlı dönüşüme olanak sağlamaktadır. Geçirgen mahal bölmelerin tercih edilmen cam yüzeylerin doğrama sistemleri ise lamine ahşaptan üretilerek yapının tasarım dili devam ettirilmiştir. Cephelerde kullanılan ahşap güneş kırıcılar cephenin tasarımına farklı bir boyut kazandırırken mahallerin yüksek oranda ışık alması sürdürülmüş ve iç mahallerde kullanıcının gün boyu çalışma verimliliği hedeflenmiştir. İç mahallerde döşeme kaplamalarında seçilen granit, yüzeylerde temizlik kolaylığına ek olarak zeminde de doğal yapı malzemesinin sürekliliğini sağlamaktadır. Projede kamusal yapı adasının kısıtlılıklarına çözüm olarak yapı adasında yapı katmanlarının kamusal yeşil alana dönüştürülmesi yeşil çatı ve teras planlaması ile oluşturulmuştur. Çatıların yeşil platforma dönüştürülmesi bölgedeki ısı adası etkisini düşürerek iklimsel önlemlerde geri dönüş sağlaması hedeflenmektedir. Diğer çatı kaplamaları ise titanyum çinko malzemenin orijinal kendi renginde boyasız seçilerek zamanla ahşap ile bütünleşen malzeme tonları ile yapının malzeme karakterinin özgünleşmesi hedeflenmiştir. Yapıda farklı zonlarda oluşturulan kat teraslarının temiz hava hava sirkülasyonu sağlaması sayesinde mekanik sistemlerin iklimlendirme müdahaleleri hafifletilerek bina enerji kullanımında optimizasyon kolaylaştırılacaktır.