Katılımcı, Bursa Atatürk Spor Salonu Mimari Proje Yarışması

Resmi orijinal boyutunda göster

Nilüfer Karakoç

7 Ocak 2021
8224 defa okundu.

Katılımcı, Bursa Atatürk Spor Salonu Mimari Proje Yarışması

PROJE RAPORU

Atatürk Spor Salonu, Reşat Oyal Kültür parkı, Millet Bahçesi ve yerleşim bölgelerinin kesişiminde bulunan konumu sayesinde kentin önemli bir kamusal mekanı olmak için büyük avantajlara sahiptir. Bu kapsamda kentlinin sıklıkla tercih ettiği iki önemli parkın Atatürk Spor Salonu ile güçlü bir ilişki kurması projenin ana tasarım kararlarından biri olmuştur. Projede peyzaj ve açık alanların kurgusunda kentsel açık alan olarak hizmet verebilmesine, farklı etkinliklere imkan tanımasına ve kullanım amacına yönelik olarak geniş toplanma alanları oluşmasına önem verilmiştir. Projenin spor yapısı olması tasarımın odağının; yeşil alanlar ile sarmalanmış, şeffaf yapı malzemeleri ile doğal ışığın ana mekanlara taşındığı ve çevreyle ilişkinin güçlendirildiği, insan ölçeğinden uzaklaşmayan, kapsayıcı bir yaklaşım çerçevesinde gelişmesini sağlamıştır. Tüm bu kapsamlar doğrultusunda Atatürk Spor Salonu çevresindeki yerleşim bölgeleri ve kentsel yeşil alanlarla ilişkili, ekolojik, sürdürülebilir, esnek kullanım imkanı sunan kamusal bir mekan olarak tasarlanmıştır. Bu genel yaklaşımlar doğrultusunda projenin geliştirilmesinde alınan kararlar aşağıda başlıklar altında açıklanmıştır.

TASARIM KARARLARI

Bina bodrum katta bir bütün olarak tasarlanmış fakat zeminde kapalı spor salonu ve yüzme havuzu tek bir yapı olarak düşünülmemiştir. Hem spor salonu hem de yüzme havuzunun tek bina içinde olması fonksiyon, dolaşım ve kullanım kargaşası getirecektir ve iki spor faaliyeti de çoğunlukla ayrı zamanlarda yapılacağından dolayı tek bir spor etkinliği için tüm binanın ısıtma soğutma ve havalandırmasının çalıştırılmasına gerek olmayacaktır, böylece gereksiz işletme masrafı ortadan kalkmış olacaktır.
Otopark bodrumda tek katta çözülerek 2 kat otopark inmenin mahsurları (rampadan yer kaybı, derin hafriyat, imalat zorlukları vs..) önlenmiş ve geniş bir yüzeye oturan temel ile statik açıdan istenen ideal temel stabilizesi sağlanmıştır.
Birbiri ile ilişkili olan spor salonu ve yüzme havuzu binası giriş meydanını millet bahçesine bağlayan bir aks ile koparılmış fakat ikisini de saran ve bu geçidin üstünü örten bir alt saçak ile büyük bir kütle oluşturmadan binalar arası bir bütünlük ve beraberlik sağlanmıştır.
Kapalı salon planında zemin kat, tribünler hariç diğer mekanlar ile donatılmış, tüm sporcu, idareci ve servis alanları zemin katta ve yükseltilmiş tribün altlarında toplanmıştır. Tribünlerin yükseltilerek altlarının kullanılması alan tasarruf sağladığı gibi, yükseltilmiş tribünlerin önüne-saha içine doğru-daha fazla ilave portatif tribün yerleştirilmesine olanak sağlamıştır. Böylece gösteri ve kongre kullanımlarında 2200 kişiye varan sayıda bir seyirci kapasitesi oluşturulmuştur.
Seyirci ve sporcu girişleri tamamen ayrılmıştır. Seyirci tribün giriş ve çıkışlarının dağılımı salonun ayrı yönlerinden 5 adet merdiven ile hızlı bir şekilde yapılabilmektedir. Tribün içi dağılımı ise alt ve en üst sıralardan yapılabilecek şekilde ikiye ayrılmıştır.
Kapalı spor salonunda yangın ve acil çıkışlar için 5 adet merdivenin her birinin zemin katta hemen karşısında acil çıkış kapısı bulmaktadır. Bu 5 adet acil çıkış kapısına sporcu giriş kapısının da eklenmesi ile toplam 6 adet acil çıkış kapısı oluşturulmuştur. Yüzme havuzunda ise her cephede bir adet olmak üzere toplam 4 adet acil çıkış kapısı bulunmaktadır.
Kapalı salon tribün yerleşimi iki kısa bir uzun kenardan oluşan U şeklindedir. Millet bahçesine bakan uzun cephe tamamen saydam cam cephe yapılması ile gün ışığından azami faydalanma ve millet bahçesinin yeşil görüntüsünün doğrudan içeriye alınması sağlanmıştır. Aynı düşünce yüzme havuzunda da uygulanmış, tek yönlü yerleşen tribünlerin karşısında yine tamamen saydam bir cam cephe ile kültür parkın yeşil doğası havuz ile bütünleştirilmiştir.
Her iki salonun saydam cephelerinin önünde bulunan ve içeriden tribünlerden görünen zemin kat tavan döşemelerinin üzerleri yeşil çatı yapılarak tribünde oturanların kesintisiz bir yeşil görmeleri sağlanmıştır.
Bitki materyali ile ilgili raporda korunması önerilen 10 adet ağaç projede korunmuştur. Ayrıca sağlıklı durumda olan taşınabilecek diğer ağaçların projede uygun yerlere taşınılması planlanmıştır.
Binaların saçak formları ileriye doğru atılan dinamik bir anlayışı sembolize ederek, sporun dinamik ve atılgan yönünü simgelemiştir.

EKOLOJİK VE SÜRDÜRÜLEBİLİR MİMARİ TASARIM KARARLARI

Proje alanın bol miktarda kamusal yeşil alanlar ile çevrili olması ekolojik ve sürdürülebilir bir mimari tasarım anlayışı doğrultusunda bu avantajı olabildiğince kullanma zorunluluğu getiriyor. Bu kullanım ile ilgili yapılan düzenlemeler ve yaya dolaşım düzenlemeleri şöyledir;

Tramvay ve toplu taşımanın da bulunduğu anayol aksı, yaya ve bisiklet yolu ile hem millet bahçesine hem de kültür parka bağlanmıştır. Kültür park ile proje alanı, aralarında kot farkı olduğundan dolayı kültür parka merdiven ve rampa ile bağlanmıştır.
Tasarım kararlarında da belirtildiği gibi içerden de seyircilerin yeşil dokuyu engelsiz görmesini sağlamak için tamamen saydam cepheler yapılmıştır. Cam, bu yeşil görüntüye ulaşmayı sağlayan, çevreye uyumlu bir doğal malzeme olması sebebi ile tercih edilmiş ve binanın cephelerinde ağırlıklı olarak kullanılmıştır.
Kullanılan cam yarı reflektif özellikte olup camdan yansıyan dışarının yeşil görüntüsü çevreyle bütünleşerek yapı, çevreye uyumlu ve yeşile saygılı bir şekilde ortaya çıkmaktadır.
Binaların çatısına ve dışarıdaki meydanın sert zeminlerine düşen yağmur suları bir toplama sistemi ile toplanarak teknik alanda bulunan yağmur suyu depolarında biriktirilecektir.
Dış meydanların sert zeminleri ve binaların çatılarının toplamı yaklaşık 10.00 m2 ‘dir. Bursa ilinin aldığı yıllık yağış miktarı 70 cm/m2 olduğundan toplamda yıllık 7.000 m3 yağmur suyu toplanabilecektir.
Yenilenebilir enerji kullanımı açısından ise;
Binaların çatı yüzeylerinin toplamı yaklaşık 6.500 m2‘dir. Bunun yaklaşık 4.800 m2‘sinin (konsollar hariç) Güneş enerjisinden elektrik elde etmek için fotovoltaik paneller ile döşenmesi düşünülmüştür.
100 kwp (kilowatpeak) enerji 800 m2 panel den elde edilebildiğinden,4800 m2 panel toplamda 600 kwp /yıl enerji üretir. 1 kwp karşılığı 1.500 kwh/yıl olduğundan, 600 kwp ile yıllık toplam 900.000 kwh enerji elde edilecektir. Bu miktar binaların elektrik enerjisi ihtiyacının önemli bir kısmının yenilenebilir enerji ile karşılanmasını sağlayacaktır.

İKLİMLENDİRME SİSTEMİ

Binaların ısıtma, soğutma ve havalandırma sistemleri teknik bölümde bulunan merkezi santraller ile sağlanacaktır. Havuz nem alma santrali de aynı yerde konumlanacaktır. Tüm mekanik sistemin enerji kaynağı doğalgaz ve elektriktir. Her iki binanın altı birleşik bir bodrum olduğundan boru ve kanalların yatay dolaşımları otopark bodrum tavanından düşey şaftların bulunduğu her noktaya ulaşabilmektedir. Kapalı salonun köşelerinde bulunan kuleler içerisinden düşey şaftlar çalışabilecektir. Yüzme havuzunun düşey şaftı ise kolona bitişik yapılıp, kolonlar kaplanacaktır.
İklimlendirme sisteminin tamamı tavandan çalışmaktadır. Kanallar tavan kaplaması olan yerlerde kaplama içinden, uzay kafesin açıktan geçtiği spor alanlarında ise uzay kafes sistemi içerisinde açıktan izoleli şekilde geçmektedir. Ayrıca doğal havalandırma için bina alt saçağı ile uzay kafes çatı arasında bulunan bant pencereler kullanılacaktır. Bu pencereler uzaktan kumanda ile açılıp kapanarak salonların doğal havalandırmasını ve havuzun fazla neminin dışarı tahliyesini sağlayacaktır.

İklimlendirme havalandırma ve elektrik sistemleri için teknik bölüm, bodrum kat otopark sınırının bitişiğinde, millet bahçesi sınırında konumlandırılmıştır. Bu bölüm arazinin kot farkından da faydalanarak tamamen toprak altında kalmakta olup üstü yeşil çatıdır. Bu şekilde dışarıdan görünmeden yaklaşık 6 metre tavan yüksekliğine sahip bir teknik bölüm oluşturulmuştur. Bu tavan yüksekliği teknik mekanlardaki donanımların gerektirebileceği yükseklik ihtiyacını karşılayacağı gibi su depolarında ve diğer teknik depolama alanlarında daha az alanda daha fazla depolama imkanı sunmaktadır.

Bu teknik alan bölümlerinde;

o Elektrik panoları, UPS sistemleri, jeneratör bölümü, Fotovoltaik Güneş panelleri için inverterlar, akü depoları ve otomasyon sistemleri alanı,
o Merkezi ısıtma sistemi, merkezi iklimlendirme ve havalandırma sistemleri, havuz nem alma santrali için alanlar,
o Kullanma ve yangın suyu depoları ile yağmur suyu toplama sistemi depoları,
o Tamir-bakım teknik servis alanları bulunmaktadır.

YENİLENEBİLİR ENERJİ KULLANIMI İÇİN SİSTEM ÖNERİLERİ;

Elektrik enerjisi için fotovoltaik güneş panelleri ile elektrik üretimi (Çatıda 4.800 m2 güneş paneli konumlandırılabiliyor.)
Isıtma ve soğutma sistemleri için Toprak Kaynaklı Yeraltı Isı Pompası sistemi ile ısı elde etmek (yaklaşık 10.00 m2 temel oturumu olan binanın hafriyatı sonrasında, temel imalatından önce yerleştirilecek ısı pompası kanalları oldukça geniş bir alandan faydalanabilecektir.)
Yağmur suyu toplama ve kullanma sistemi;
Çatıya düşen yağmur suyu direkt olarak yağmur oluk ve inişleri ile bodrumda toplanarak, dışarıdaki sert zeminlere düşenler ise eğimle yeşil alanlara yönlendirilip burada Bioswale sistemi ile toplanıp, bodrumdaki yağmur suyu depolarına gönderilecektir.
Yağmur suyunun toplanabileceği sert zemin alanı; 6500 m2 ‘si çatı yüzeyi, 3500 m2 ‘si açık alan sert zemin olmak üzere yaklaşık 10.000 m2‘dir.

Bioswale Sistemi Prensip Kesiti

BİNALARIN TAŞIYICI SİSTEMLERİ

Bina; 8,60mt *8,60 mt‘lik bir aks sistemi üzerine oturmakta olup, bodrum kat ve zemin kat da betonarme çerçeve istemi ile inşa edilecektir.

1. Katlarda bulunan tribünler ve tribün dolaşım koridorlarının olduğu kısımlar betonarme olarak inşa edilecek olup, zemin kattan sonraki kolonların tribünler ile ilişkisi olmayanları bu kattan sonra çelik kolon olarak devam etmektedir. Bu kolonlar, taşıdıkları çatı sistemi olan uzay kafes ile üstten birbirlerine bağlanarak rijitlik sağlanmaktadır.

Ayrıca asıl çatının altında bulunan ikinci saçak öğesi çelik konstrüksiyon olarak inşa edilecektir. Bu saçak her iki binayı sararak kolonları üst noktada birbirine bağlayıp, çelik kolon sisteminin bütününü stabil hale getirmektedir. (Bu saçak aynı zamanda iki binayı da komple üstten birbirine bağlamaktadır.)
Çatı sistemi uzay kafes sistemdir. Kapalı salon çatısı 52,00 mt *79,80 mt üst örtü ölçülerinde olup, kolonsuz geçilen açıklık ölçüleri 34,40 mt*60,20 mt’dir. Yüzme havuzu çatısı ise 41,20 mt*55,00 mt üst örtü ölçülerinde olup, kolonsuz geçilen açıklık ölçüsü 26,60 mt * 34,40 mt‘dir.
Çatı kaplaması alüminyum sandviç panel, saçak alın ve alt kaplamaları alüminyum kompozit panel olarak tasarlanmıştır. Bu malzemeler çatıya çok az yük bindirmektedir, sadece çatıda konumlanan güneş panelleri çatıya yaklaşık 20 kg/m2 gibi çok rahat tolere edilebilecek ilave bir yük getirmektedir.