1. Ödül, WEFA: “İyilik ile Tasarla” Tasarım Fikri Yarışması

Türkay Korkusuz ve Deniz Çıray'ın WEFA: "İyilik ile Tasarla" Tasarım Fikri Yarışması için tasarladığı Eşik isimli proje, birincilik ödülünü kazandı.

Proje Raporu:

EŞİK – “Dönüştürücü bir yolculuğun başlangıcı ya da tanımlayıcı sınırı.”

1. Konsept ve Tasarım Yaklaşımı

Bu proje, “parçadan bütüne, bütünden parçaya” anlayışına dayalı bir dönüşüm fikri üzerine inşa edilmiştir. WEFA’nın insani yardım misyonuyla uyumlu olarak, giriş kapısı bireyleri ve toplulukları bir araya getiren, kültürel ve sosyal etkileşimi teşvik eden mekânsal bir eşik olarak tasarlanmıştır. Modüler ve uyarlanabilir yapısıyla bu kapı, hem fiziksel hem de sembolik bir geçiş noktasıdır.

Bireysel parçaların bir bütünü oluşturduğu fikrinden yola çıkarak, esnek ve dönüştürülebilir bir sistem yaratılmıştır. Bu sistem farklı ölçeklerde uygulanabilir ve zaman içinde değişen ihtiyaçlara uyum sağlayabilir.

2. Yerel Malzemeler ve Yapım Yöntemleri

Tasarımda Senegal’e özgü yerel malzemeler olan kerpiç (çamur tuğla) ve ahşap kullanılmıştır. Kerpiç; kolay uygulanabilirliği, yerel bağlamla uyumu ve ekonomik yaklaşımı nedeniyle öne çıkar.

Yüksek ısı kütlesi sayesinde gündüz ısıyı depolayıp gece yavaşça serbest bırakarak iç mekân sıcaklığını dengeler ve enerji verimliliğini artırır. Ayrıca düşük karbon ayak izine sahip sürdürülebilir bir malzeme olarak çevresel etkiyi en aza indirir. Ahşap ise yapısal ve estetik bir bağlayıcı unsur olarak kullanılmış; yapıya sıcaklık ve insan ölçeğinde bir yaklaşım kazandırılmıştır. Bu malzemelerin seçimi, yerel zanaatkârların bilgi ve becerilerini içeren bir yapım süreciyle birleştirilmiştir.

3. İşlevsellik ve Kullanıcı Deneyimi

Giriş kapısı, külliyeye geçiş sağlayan bir eşik olarak tasarlanmıştır ve burada külliye hakkında bilgilendirme yapılacaktır. Bu eşik, kullanıcıları külliyeye hazırlayan ve etkileşimi teşvik eden bir alan sunar. Mikro-yaşam alanları, kamusal katılımı desteklerken; külliye içerisinde üretilen ürünlerin sergileneceği bir alan da oluşturulmuştur. Kullanıcılar, külliyeye girmeden önce dinlenip içsel bir yolculuğa çıkabilecekleri alanlara sahip olacaklardır.

Geçirgenlik, kapının tasarımında önemli bir rol oynamaktadır. Tuğlaların yerleşimiyle oluşturulan açıklıklar sayesinde iç mekâna doğal ışık girişi ve havalandırma sağlanmaktadır. Giriş kapısı, hem araç hem de yaya geçişi için kontrol edilen bir alan sunarken, topluluk için buluşma ve bekleme noktası olarak da işlev görür. Ayrıca Senegal’de bisikletin yaygın kullanımı göz önünde bulundurularak, bisiklet parkı ve tamir alanı tasarıma eklenmiştir. Bu alanlar, kullanıcıların ulaşım ihtiyaçlarını karşılamayı ve sürdürülebilir ulaşım yöntemlerini desteklemeyi amaçlamaktadır.

Tasarım, güvenlik sağlarken aynı zamanda açıklık ve davetkârlık hissini koruyarak, toplulukla bütünleşen bir yapı sunar.

4. Mimari Kimlik ve Simgesellik

Yapının mimarisinde yerel bağlam ön planda tutulmuştur. Uyarlanabilirlik ilkesinden hareketle kullanıcı ihtiyaçlarına göre küçülebilen, genişleyebilen veya sayıca değişebilen mekânlar tasarlanmıştır. WEFA’nın kapsayıcılık vizyonuyla uyumlu olarak, minimalist ve mütevazı bir tasarım benimsenmiş ve kullanıcıyı kucaklayan bir yapı hedeflenmiştir.

Malzeme seçiminde, yerel ve modern mimarinin birleşimi amaçlanmıştır. Çatı formunda, parçadan bütüne bir tasarım yaklaşımı izlenmiş; giriş vurgulanarak insanları karşılayan bir yapı dili oluşturulmuştur. Çatı, alt mekânları tanımlarken aynı zamanda hayvanlar ve bitkiler için yaşam alanları yaratmayı hedeflemektedir. Çatı, kapsayıcılığı ve kucaklamayı simgeler; farklı insanları tek bir örtü altında toplar.

Farklı kotlar yaratılarak mekânsallık hissi güçlendirilmiştir. Tasarımda bölgedeki geleneksel iklim kontrol yöntemleri tercih edilmiştir. Mekâna doğrudan ısının girmesini önlemek amacıyla çatı yükseltilmiş, ısınan havanın basınç farkıyla dışarı yönlendirilmesi için çatı seviyeleri iç mekânlardan yüksek konumlandırılmıştır. Ayrıca çatı, güneş ışığının ilk temas ettiği koruyucu bir bariyer olarak işlev görür; bu sayede mekânlar yerel iklime uyarlanabilir ve aşırı sıcaklardan korunabilir.