Japonya, Türkiye’nin deprem enkazı geri dönüştürme tesislerini finanse ediyor

UNDP, depremde ağır yıkıma uğrayan Hatay ve Kahramanmaraş illerinde çevre dostu moloz işleme faaliyetleri başlatacak

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ile Japon Hükümeti, yıkıcı Şubat depremlerinde en ağır yıkıma uğrayan illerden ikisi olan Hatay ve Kahramanmaraş’ta son teknoloji enkaz dönüştürme tesisleri kurmaya yönelik 130,6 milyon TL’lik (700 milyon Japon Yeni) anlaşmayı bugün imzaladı. Afet 50.700’ü aşkın insanın ölümüne, 313.000’i aşkın binanın yıkılmasına yol açmış, geride çökmüş beton levhalar ve bükülmüş inşaat çeliğiyle dolu, iç karartıcı yığınlar bırakmıştı. Depremden etkilenen bölgede kurulacak ve türünün ilk örneği olacak yeni tesisler, asbest gibi tehlikeli atıkları enkazdan giderecek, hurda metal ve diğer geri dönüştürülebilir malzemeleri ayrıştıracak, döşeme ve yapı malzemesi olarak yeniden kullanılmak üzere enkazdaki beton parçalarını öğütecek.

Depremin olduğu yer ve yıla göre enkaz (ton)
Türkiye (1999): 13 milyon
Nepal (2014): 14 milyon
Çin (2004): 20 milyon
Japonya (2011): 31 milyon
Haiti (2010): 23-60 milyon
Türkiye (2023): 200 milyon

UNDP’nin tahminlerine göre, deprem bölgesinde binaların yıkılmasıyla ortaya çıkan enkaz miktarı, dünyada daha önceki doğal afetlerin neredeyse tümünü gölgede bırakıyor. Ağırlık olarak 200 milyon tondan ve hacim olarak 100 milyon metreküpten fazla olan bu enkaz, bir metre yüksekliğinde moloz tabakası biçiminde yayıldığında ABD’nin New York şehrindeki Manhattan adasını iki kez kaplıyor. Karşılaştırma örneği olarak, Japonya’da 2011 yılında meydana gelen deprem ve tsunami toplam 31 milyon ton enkaz yaratmıştı.

Depremlerden sonra yüzbinlerce kamyon dolusu enkaz, kent merkezlerinden geçici depolama sahalarına nakledildi ve bu sahalarda inşaat çelikleri beton atıklardan ayrıldı. Ne yazık ki, meydana gelen birtakım izinsiz atık dökme olayları insan yerleşim yerleri, tarım arazileri ve hassas ekosistemlere tehdit oluşturabilecek düzeyde. Ayrıca, tehlikeli atıkların yönetiminde daha dikkatli olunması gerektiğine dair görüşler mevcut.

Projenin ilk adımında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın mevcut depolama sahalarının haritasını çıkarma ve düzensiz dökme nedeniyle oluşmuş olabilecek “aşırı kirlenmiş noktaları” tespit etmesine yardım edilecek. Sonraki adımda, deprem enkazı yönetim stratejisi ve uygulama planı hazırlanacak. Japonya’nın sağladığı fon kullanılarak, endüstriyel ölçekte öğütücüler, manyetik ayrıştırıcılar ve kayışlı konveyörlerle donatılmış büyük çaplı iki geri dönüştürme tesisi inşa edilecek; ayrıca, daha küçük depolama sahalarındaki enkazı işlemek için mobil öğütücüler gönderilecek. Bu süreçte görev alacak operatörler, teknisyenler ve yöneticilere eğitim verilecek. Ayrıca, enkaz geri dönüştürmeyi teşvik etmek, yerleşim yerleri, su kaynakları, tarım arazileri veya koruma altındaki sahalara kontrolsüz atık dökmekten vazgeçirmek amacıyla, belediye görevlileri, toplum liderleri ve sivil toplum aktivistlerine çevre dostu temizleme uygulamaları hakkında bilgi verilecek.