5. Mansiyon, Bir Uygarlık Odağı Olarak Şehir Meclisleri Binası İçin Fikir Projesi Yarışması

Didem Altun, Cansu Ozefe Orgülü ve Tufan Altun, Bir Uygarlık Odağı Olarak Başkanlık ve Şehir Meclisleri Fikir Projesi Yarışması'nda beşinci mansiyon ödülü kazandı.

Neksus

Konak Meydanı, geçmişten bugüne İzmir kentinin idari merkezi olma misyonunun yanı sıra geleneksel Kemeraltı Çarşısı’ndan çıkan, Vapur İskelesi’nden, Güzelyalı’dan itibaren kıyı hattından, Kordon Boyu’ndan yaklaşan tüm yayaları kucaklayan ve kaynaştıran özel bir nitelik taşır. Geçmişte alanda bulunan Belediye Binası, bu alanın kuzey sınırını çizmesinin yanı sıra, alt katlarında kurgulanan mekânsal boşluğu ve geçirgen zemin katı ile söz konusu yaya dinamiklerini kavrayan bir nitelik taşımaktaydı. Bu yapının yıkılması sonrasında alanda oluşan boşluğun, zeminle, yeşille bütünleşen, daha çok halka ve kamuya ait bir düzenleme ile ele alınması hedeflenmiştir. Bu anlamda önerilen tasarım, bir yapı olmaktan çok, bir bağlantı noktası ve toplumsal etkileşimin merkezi olarak işlev görmeyi amaçlar. Bu çerçevede kentsel bellekte yeri olan düzenlemelere olabildiğince az dokunularak oraya ilişiveren, yerle bütünleşen bir yaklaşım izlenir.

İşte bu noktada “neksus” kavramı, yeşil çatı altında yer alan yapının kamusal gücünü ve çevresiyle olan bağlantısını vurgular. “Bağlantı/kesişim/merkez” anlamına gelen neksus, önerilen tasarımda farklı unsurların birbirine bağlandığı, etkileşimde bulunduğu veya bir araya geldiği bir durumu ifade eder. Bu doğrultuda İzmir’in canlı ve dinamik kimliğini, demokratik niteliklerini yansıtan bir temsil mekânı olarak “Uygarlık Odağı” kavramını pekiştirir. Bu çerçevede yapının en güçlü yanı, farklı yüzleriyle kentin gündelik yaşamına katkı verecek kamusal ve geçirgen mekân anlayışıdır.

Yeşil çatı, doğayla iç içe, sürdürülebilir ve çevre dostu bir yaklaşıma işaret ettiği gibi, mekânsal kurgunun çevresiyle bütünleşmesini sağlar; meydandaki yayaların kaynaşmasını ve etkileşimini destekler. Güneybatı yönünde iklime uygun bir yapı klimatizasyonunun yanı sıra, düşük yükseklikte ve tırmanılabilir çatı üzerinde yer alan oturma alanları, gölgelikli saçakları ile deniz manzarasına açılım sağlar. Aynı zamanda üst kotlardan izleyicilerin yapının farklı katlarındaki mekânlara dahil olabilmesine olanak tanır.

Yapı bir yandan yeşil çatı üzerinden, diğer yandan yapının kapalı mekânlarından farklı kademelerde erişilebilen zengin bir kamusal mekân örgüsü vadeder. Yeşil çatı meydanla bağlantıyı kuran bir güce sahip iken, zemin katın mekânsal kurgusu ana yaya yolu ve kuzey bölge ile ilişkilenen bağlar kurar. Geçirgen ve esnek zemin kat örgütlenmesi, kafeterya ve satış birimleri, çeşitlenen kullanımlara açık çok amaçlı salon ve sergi alanlarıyla etkileşimi teşvik eder ve kamusal yaşamı destekler. Sivil toplum faaliyetleri ve kamusal etkinlikler için, gece-gündüz yaşayabilecek çok sayıda alt mekân/niş barındırır. Üst katlarda ise başkanlık birimleri, farklı gruplara yönelik toplantı odaları, halka hizmet veren HİM ofisleri ve Şehir Meclisleri Salonu ile halkı kucaklayan yapı, katlar boyu, üstü açık bir orta boşluğun etrafında mekânsallaşır. Bu boşluk aynı zamanda, geçmişteki belediye binasının alt katlarında var olan mekânsal boşluğa verdiği referans ile yakın geçmişteki tarihsel bellekle de bağlantı kurar, kentin hafızasını önemser. Kuzey yönünde iki katı bağlayan amfi merdivende, meclis salonunun içinde ya da pek çok saçak altı kat ara mekan/teraslarında var olan, Konak Pier’e, Saat Kulesi’ne ve Kemeraltı Çarşısı’na bakan vistalar, benzer bir yerle ilişki kurma arayışlarının yansımalarıdır. Öte yandan bölgede ihtiyaç duyulan gölgelikli bir kamusal alan yaratır. Kuzeyde Merkez Bankası’na bakan cephe boyunca uzanan Meclis Salonu’nun şeffaflığı, halkın yerel yönetimin demokratik işleyişine şahitlik etmesini ve karar alma süreçlerine daha aktif katılmasını destekler, yerel yönetimin toplumla etkileşimini güçlendirir. Böylece meclis, kentin demokrasi anlayışını yansıtır.

Dolayısıyla yapı, farklı yüzleriyle kentin gündelik yaşamına katkı verecek mekânsallıklar barındırır. Kamusal ve toplum odaklı bir meclis yapısı olarak Yeşil Neksus; gerek konumlanması, gerekse Konak Meydanı’na, tarihi Kemeraltı Çarşısı’na, Konak Pier’den gelen yaya aksına çok yönlü açılımlarıyla; yerle ilişkilenen, farklı unsurları kucaklayan, en önemlisi de halkı birbirine bağlayan bir kesişim noktası kurmaya çalışır.