3. Mansiyon (Maltepe, Çınar: Mahalle Evi, Alzheimer Gündüz Yaşam Evi ve Yuvamız İstanbul), Sosyal Merkezler Mimari Proje Yarışması

Mimari Proje Raporu

Konum-Bağlam: Maltepe Sosyal Merkez mimari proje yarışma alanı, Maltepe ilçe sınırları içerisinde Çınar Mahallesinde yer almaktadır. 15840 ada,21 numaralı parsel kuzeyde Kadir Has Caddesi ve güneyde Coşkun Sokak ile yaya ve taşıt akışından beslenmekte ve hâlihazırda otopark olarak kullanılmaktadır. Yarışmaya konu parsel, komşuları Küçükyalı ve İdealtepe semtleri gibi yoğun bir konut dokusu ile çevrilidir.

Program: Karma işlevli bir ihtiyaç programı barındıran Sosyal Merkez; Mahalle Evi, Alzheimer Gündüz Yaşam Evi ve Yuvamız İstanbul programlarını ve bunlarla ilişkili açık- yarı açık- kapalı mekân düzenlemelerini içermektedir.

Mahalle Evi’nin atölye, eğitim, kütüphane, spor salonu gibi birçok etkinliklere ev sahipliği yaparak, kadın, çocuk, yaşlı ve gençlere hizmeti hedeflenmektedir.

Alzheimer Gündüz Yaşam Evi’nde hastanın yaşam kalitesini yükseltmek, hasta yakınlarını desteklemek, bilinçlendirmek ve sosyal hayata dâhil etmek amaçlanmaktadır.

Yuvamız İstanbul, kentin okul öncesi çağındaki çocuklar için sosyalleşebilmelerini, iletişim becerilerini arttırabilmelerini ve doğa ile iç içe olabilmelerini amaçlayan bir programa sahiptir.

Tasarım: Mevcut konut dokusunda bir arakesit olarak “sosyal merkez” tasarımında mimari dil ve kütle kompozisyonunu belirleyen en önemli çıkış noktası; 3 farklı fonksiyonun kendi içinde mahremiyetini korumak, aynı zamanda toplumun farklı kesimlerinden insanların bir arada olma durumlarına dikkat çekmektir. Buna göre çeperdeki yapılaşma içinde kendi açık alanını yaratma fikri ortaya çıkmıştır.

Yoğun ihtiyaç programı barındıran bu sosyal merkezde, arazide yan bahçe sınırlarına dayanarak maksimum orta alan oluşumu ve bu alanın bir avlu niteliği kazanması tasarımın ilk adımını oluşturmuştur.

Proje alanı parsel, dar ve uzun yapıdadır. Bu durumda, açık alan gereksinimi olan fonksiyonlara daha geniş açık ve yarı açık alan imkânı sunabilmek için kütlenin bir kısmı zeminden kopartılarak yükseltilmiştir. Bu sayede genişletilen avlu, etrafındaki fonksiyon dağılımları ve bağımsız girişlerle beslenmiş; içerisinde, tarım/hobi bahçesi, su öğesi, yeşil oturma alanları ve gölgeli gezinti alanları oluşturulmuştur. Bu kapsamda AVLU: toplumun farklı aktörlerini bir araya getirir, sosyalleştirir. Çocuk yaş grubunun, bahçeye açılan eğitim faaliyetleriyle sosyal ve bilişsel gelişimlerini destekler. Alzheimer hastalarının temiz havada yürüyüş yapmaları, topluluğa karışmaları, bahçe işleri, çiçek yetiştirme, çocuk ve hayvanlarla vakit geçirmelerine ortam oluşturur. Toplumun kadın, genç, yaşlı, çocuk tüm aktörlerini bir araya getirir.

Avluyu besleyen bir diğer tasarım öğesi de teras yapısıdır. Yuvamız İstanbul, atölyelerinden tarım/hobi bahçesine açılır, üzeri gölgelik yaratan kirişli bir üst örtü ile kaplıdır ve avluya inen bir merdiveni bulunur. Teras aynı zamanda kafe işlevinde yarı açık oturma alanı olarak hizmet vermektedir.

İmar durumuna göre maksimum yükseklik 4 kattır. Alzheimer ve Mahalle evi fonksiyonunu barındıran kütle yoğun programı karşılayabilmek adına bu imar hakkını kullanmıştır. Parselin bir kısmında yükselen bu yapı avluyla ilişkisini görsel olarak devam ettirmektedir. Kütle katlar arası fonksiyon değişikliği cepheye yansıtılacak şekilde ahşap ve brüt beton görünümlü malzeme ile farklılaştırılmıştır.

Yarışma alanı iki yoldan cephe almaktadır. Bu noktadan hareketle Yuvamız İstanbul girişi Kadir Has Caddesi yönünde bağımsız olarak tasarlanmıştır. Arazideki kot farkından yararlanarak Alzheimer Gündüz Yaşam Evi ve Mahalle Evi fonksiyonlarına giriş Coşkun Sokak’tan engelli girişine uygun olacak şekilde tasarlanmıştır. Yapının iki girişinde de ambulans ve okul servisi gibi araçların yaklaşımı ve inme-binme faaliyetlerine uygun şekilde ön bahçe mesafesi düzenlenmiş, iki yoldan girişte de engelli kullanımı göz önünde bulundurulmuştur. Bina girişleri kütlesel içeri çekilme ile tanımlı hale getirilmiştir.