1. Ödül, Balkan Evleri Maket Yarışması

Balkanlarda Türk Kültür Mirası’nın en önemli unsurlarından Mimari’nin, “GELENEKSEL BALKAN EVLERİ” kavramı etrafında maket ürünleri ile ele alınması.

ARNAVUTLUK, BERAT, MANGALEM MAHALLESİ, LLAVDA EVİ (ULUSAL ETNOGRAFYA MÜZESİ)

Arnavutluk’un en eski kentlerinden olan Berat, yüzyıllar boyunca çeşitli dini ve kültürel toplulukların bir arada yaşamalarının etkisiyle eşsiz bir mimariye sahip. Osmanlı dönemine özgü mimarinin nadir örneklerinin sergilendiği kentin eski mahalleleri 2008 yılından bu yana UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne kayıtlı.

Yıllarca Osmanlı himayesinde kalan şehirde Osmanlı mimarisinin izlerini her yerde görmek mümkün. Beyaza boyanmış evlerdeki birçok pencereden dolayı Berat için “Bin Pencereli Şehir” tabiri de sıklıkla kullanılmaktadır.

Berat, tarihi yapılar konusunda oldukça iyi korunmuş bir kent. Eski kent bölgesi, dar sokakları, Türk evleri, camileri ve Ortodoks kiliseleri ile özellikle 18. yüzyıl ile 19. yüzyıla tarihlenen geleneksel Balkan ve Osmanlı mimarisine tanıklık ediyor. Balkanlardaki kentsel toplumların tarihi çeşitliliğine sahip olan Berat, el sanatları ve ticaret konusunda da bağımsız bir yaşam tarzının da izlerini taşıyor.

Seçtiğimiz konut da Geleneksel Balkan mimarisinin önemli yapılarından biri. Geçmişte bir tüccarın evi olan bu yapı 1979’dan beri Ulusal Etnografya Müzesi olarak kullanılıyor. Berat’ın tarihi boyunca gündelik hayatına ait ev eşyalarının ve nesnelerin bulunduğu Ulusal Etnografya Müzesi kentin yerli kültürüne tarihsel bir bakış sunuyor.

Yapı iki kattan oluşuyor. Bina 18. yüzyılda inşa edilmiştir ve yerel ustalar tarafından tasarlanmış ve inşa edilmiştir. Binanın ana odağı girişin ve verandanın açık alanlarıdır. Osmanlı binaları gibi iç mekanda, açık dolaplar ve nişler, duvar dolapları, gömme dolaplar, şömineler ve bir kuyu gibi ev eşyaları bulundurmaya yarayan duvar boşlukları bulunmaktadır. Berat kentinin tipik bir 18. yy iki katlı konutu olan bu ev 200 yıldan daha uzun bir süre önce kentin en büyük ailelerinin ekonomik ve sosyal durumunu yansıtmaktadır. Binanın zemin katında, temel bir yaşam ve ticaret kaynağı olan nakış, ahşap oymacılığı ve metal işleme dükkanlarının sıralandığı geleneksel bir ortaçağ çarşısı bulunmaktadır. Evin ön bahçesinde Berat’taki tüm konutlar için tipik olan eski bir su kuyusu vardır. Açık alan olarak veranda, taştan binanın geri kalanından farklı olarak ahşaptan yapılmıştır. Binanın köşesine yerleştirilmiş olan veranda, geleneksel mimarinin en karakteristik özelliklerinden biridir.

Vaziyet olarak da oldukça görkemli ve büyük bir alana, farklı kotlar üzerine oturmuş yapı. Verandasıyla, kemerli kapıları ve girişleriyle, taş ve ahşap malzeme kullanımıyla, plan şeması, pencereleri kapıları ile oldukça karakteristik bir yapı olması bu binayı seçmemize neden olmuştur.