Mimari Barometre

Yükseliyor ve alçalıyorlar. Belki birkaç değişime uğramış bina dışında herhangi bir New York binası için durum aşağı yukarı böyle.

Fakat Beşinci Cadde ve 56. Sokak’ta, Fransız stilindeki 1960’ların Harry Winston Mağazası bir yüzyıllık bir mimarlık tarihi gezisi gibi. Bina beş ana değişim geçirmiş, altıncısı ise henüz gerçekleşmedi.

İç Savaş’tan sonra, St. Patrick Katedrali’nin kuzeyinde kalan Beşinci Cadde bazıları oldukça büyük, yüksek verandalı sıra evlerle dolmaya başladı. Müteahhit Charles Duggin, ortağı James Crosmann ile beraber tüm bloklarda aktif olarak, 1872’deki 21 West 52. Cadde’de yer alan “21” Club’ı da içeren sıra ev inşaatları gerçekleştiriyordu.

Aynı sene Duggin, 5. Cadde, 56. Sokak’ın güneybatısında, birbirinden farklı görünümlere sahip geniş evlerden oluşan 5 sıra ev inşa etti. 718 5. Cadde’nin köşe evi, kahverengi taşları, barok pencere çerçeveleri ve kaba ve akıcı olarak değişiklik gösteren, blokvari formlara sahip duvar köşeleri ile nadir bulunan özelliklere sahipti. Her duvar köşesi, aynı bir kurtcuğun izleri gibi yüzey üzerinde kıvrımlı deformasyonlar oluşturuyordu.

The Real Estate Record and Guide 1877 senesinde mimarlar Duggin&Crossman’ı “konut inşasındaki modanın liderleri” olarak betimliyorlardı. Aynı yıl dönemin rezidans adresi olarak gösterilen alandaki köşe evini, mobilya üreticisi Charles Baudouine satın aldı.

Fakat moda değişti ve 1896 yılında 5. Cadde’nin bu bölümü için The New York World “artık kutsal bir alan değil” diye yazdı. Baudouine Evi’nin zemin katı bir tekstil dükkanı olarak düzenlendi.

1910’lara gelindiğinde üst tabaka buradaki konutlarını terketmeye başladılar. Antika işleri yapan bir Londra ailesinden gelen Charles Duveen, 1913 yılında mimar Henry Otis Chapman’a rustik taş ve kiremit bloklarlardan oluşan neoklasik bir cephe ısmarladı.

1911 Senesinden Bir Fotoğraf

1851 senesinde kurulan Corning Glass, eski Baudouine Evi’ni 1936’da satın aldı. Corning’in Pyrex’ten (1915), Palomar Dağı’ndaki teleskopun yaklaşık 5 metrelik aynasının camına (1935) kadar bir üretim yelpazesi vardı ve cam sanat ürünleri olan Steuben departmanı ürünlerini sergilemek için yeni bir mekan istiyorlardı.

Firma tasarımcı John Gates ile çalışması için seçkin mimar Charles Platt’ın oğulları William ve Geoffrey Platt ile anlaştılar. 1937’de tamamlanan yapı tamamen kireç taşından inşa edilmiş duvarların arasında 3800 bombeli cam bloklardan oluşuyordu. Modernist bir yapı değildi fakat geç Art Deco’nun düzgün biçimli çizgilerine sahipti.

Corning Glass Tarafından Yapılan Değişiklik, 1937

Genellikle huysuz olan Lewis Mumford, mimarlığa “heykel parçalarını birleştirme” olarak yaklaşsa da bu yapıya New Yorker’daki köşesinde “sade ve mükemmel” betimlemesini yapmıştı.

Şeffaf cephe, 1941’deki Pearl Harbor saldırısından sonraki hava saldırısı talimleri sırasında problem yaratmaya başlamıştı. Corning karartma perdelerindense binadaki elektriği kesmeyi tercih etti.

1959’da ise mücevherci Harry Winston eski Corning binasını satın alıp, tekrar yapılandırdı. Mimar Jacques Regnault, kireç taşı ve camdan oluşan cepheyi soyup, traverten ve 18. yüzyıl Fransız stilinde resimsel pencereler tasarladı.

William Platt’ın oğlu mimar Charles A. Platt, babası ve kendisi için binanın yeni halinin bir hayal kırıklığı olduğunu söylüyor.

1960 senesinde Winston’a Fifth Avenue Association tarafından yılın en iyi restorasyonu ödülü verildi. Bir başka kazanan ise sokağın karşısındaki modern kule, 56. Cadde’nin güneydoğu köşesindeki Corning Glass Binası’ydı.

1960’taki Winston Değişikliğinden Sonra Yapının Görünümü

1964’te ise New York Times’ın mimarlık eleştirmeni Ada Louise Huxtable Regnault’un tasarımına yakıştırılan 16. Louis stilini reddederek, yapıya “merak” ve “hareket eden oyun mimarlığı” niteliklerini uygun gördü. Fakat yapı bilirkişileri kandırmaya devam etti. Landmarks Preservation Commission’un 1985 raporunda yapı “1910 yıllarında” inşa edilmiş olarak geçiyordu.

Şimdilerde Harry Winston Binası’nın lekelenmiş kiremitleri mühendislik firması Thornton Tomasetti tarafından temizleniyor. Başkan yardımcısı Jan J. Kalas, 1871’de serüveni başlayan yapının 1960’lardaki 5. yapım aşamasındaki cephesinin eski krem rengine çevrileceğini söylüyor.

Gerçekleşseydi bir altıncı aşaması daha olacaktı binanın. 1980’lerin ikinci yarısında Harry Winston mimarlar Pasanella + Klein’e, Regnault’un cephesinde öngördüğü bir üç katlı bir ek ısmarlamıştı. Bu ek yapılmadı. Fakat bu alan için daha radikal 18 katlı kemerle sona eren şeffaf bir kule önerisi belki de bu ilginç köşenin tarihinde yeni bir sayfa olacak.