Teşvik Ödülü, Yıldız Teknik Üniversitesi Davutpaşa Yerleşkesi Ana Girişi Öğrenci Fikir Yarışması

PROJE RAPORU

Yıldız Teknik Üniversitesi’nin giriş kapısının ve çevresinin tasarlanması, mevcutta sadece giriş çıkış işlevi gören alanın sosyal ve kamusal etkileşimlerinin artırılması beklenilen projeye yaklaşımımız, mimarın imar eden manasından çok, ‘tasavvur eden’ manasıyla yaklaşıp, zihnimizdeki çağrışımları ve imgeleri mevcut düzene adapte ederek kağıda dökmemiz ile başladı.

2000 senesinden beri süregelen süreci anlamak ve yorum yapabilmek adına, hem proje alanının kentsel ve sosyolojik değişimi analiz edilmiş, hem de bürokratik süreç ve toplumsal çıkarımlar kent-bellek-bağlam çerçevesinde incelenmiştir. Özellikle öğrencilerin gözünden sorunu anlayabilmek, farklı disiplinlerde eğitim görenlerin mimariye ve tasarıma olan yorumlarını irdeleyebilmek için yaptığımız kamuoyu yoklamasında, sorunun mevcut tasarımdan ziyade yapının kullanıcısına yansıttıkları ve çağrıştırdıkları olduğu görülmüştür. Çağın gerektirdiği modern tasarım ve anlayışın toplum nezdinde cevap bulamaması, brüt malzemenin ve plansız çevreyle oluşan kaosun, kapının anıtsal duruşunun önünde engel olması durumu süreç içerisinde kritize edilmiş, edinilen çıkarımlar sonrasında birtakım eklere ve düzenlemelere karar verilmiştir.

Ek, anlam olarak, mimarinin statik yönü olan yapıyla bağdaştırılsa da bu projede ‘yeniden değerlendirme, dönüştürme, bütünleştirme’ gibi kavramlar üzerinden yorumlanmıştır. Tasarlanan, deneyimlenen her yapının kent belleğinde yerinin olması, var olanı koruyup onunla var olabilme düşüncesinin inceliği yarışma sürecinde de zihnimizde bazı imgeler oluşturmuş; brütalist bir dille tasarlanan mevcut kapının kullanıcılar tarafından soğuk ve kaba algılanması problemi odağa alınarak, giriş kapısına naif bir kompozisyon ile eklenilmiştir. Diğer üniversite yapılarının tematik ve basit simgesel giriş kapılarının aksine, yıldız kavramı soyut bir şekilde ele alınmış, brüt betonla beraber bir dil oluşturan ışık hüzmelerinin bir bulut gibi yapıyı kavraması aynı zamanda geçirgenliğiyle de kullanıcısına geçmişini hatırlatması istenmiştir. Gridal sisteme oturan cam bir saçak altında dizilen metal tüpler, araç ve yaya hareketleri üzerinden kurgulanmış, kapının anıtsal formuna yeni bir yorum kazandırmıştır. Kimi yerde insan ölçeğine kadar inen yıldız bulutu, yarışma sürecinde oluşturulan kolektif disiplinin bir tezahürü olarak üniversitenin bireylerini temsil ederken, barındırdığı aydınlatma elemanları ile yaşayan bir kapı haline getirilmiştir.

Dar bir alana konumlanan üniversite girişinde, öğrencilerin günlük hareketleri incelenmiş, köprüden üniversiteye uzanan akış, peyzaj ile bütünleşerek vaziyet ölçeğinde de bir dil birliği oluşturulmuştur.

Üniversiteye erişimi sağlayan yaya köprüsünü merkeze alarak tasarıma başlanmış, mevcutta var olan ve ulaşılabilirliğe engel olan merdivenler kaldırılmıştır. Bu bağlamda, günlük sirkülasyonu olumsuz etkileyen ve üniversitenin modern, çağdaş görüşüne ters düşen kontrollü giriş-çıkış veya turnike düzeni kaldırılmış, yaya köprüsü ve durak arasındaki akış kesintiye uğratılmamıştır.

Köprünün rampaları altında kalan atıl alanlar, genel tasarım dilinde dikey profillerle örtülmüş, kimi yerde dikey bir bahçe, kimi yerde etkileşim/ toplanma alanı yaratılmıştır. Öğrencilerin üniversite ve kapı ile ilk temas kurduğu bu alanın merkezine, onları kokusuyla ve heykelsi formuyla karşılayacak bir ıhlamur ağacı yerleştirilmiş, yine aynı bağlamda araç yolu aksına ıhlamur ağaçlarından bir koridor veya başka bir deyişle yeşil bir ‘aisle’ kurgulanmıştır.

Giriş kapısının silüetinde önemli yer tutan ve alandaki tek verimli yeşil alan olarak nitelendirilebilen koru alanı, tarihi fırın-ismek yapısı ve kapı üçgeninde odağa alınmış, çıkış yolu istikametinde kalan istinat duvarı, yeşil alan ile olan bağlantıyı güçlendirmek için kaldırılmıştır. Öngörülen sirkülasyon ve kamusal yeşil alanla beraber İsmek yapısının arkasında ikincil bir meydan oluşturulmuş, kullanıcının ortak talebi olan ve masterplan ölçeğinde önerdiğimiz havaray ulaşımı için ana durak yapısı bu alana konumlandırılmıştır. Kapının yakın çevresinde kalan dar alanların yaya odaklı çözülmesi amacıyla yerleşimin eğimi değerlendirilmiş, edinilen veriler doğrultusunda önerilen ulaşım aksı ve durak alanı bir üst kotta düşünülmüştür.

Odağına öğrencilerin kamusal alanda etkileşebilmesi ve sosyal kullanımın zenginleşebilmesi kaygısını alan ek, proje ismiyle yıldız bulutu, özünde güçlü bir gestalt yaratarak, eklendiği bütüne bir son söz olarak katılabildiği gibi, mevcut bütünün anlamını sürdürerek, ya da o bütünle kaynaşarak yeni kolektif bir yapının ögesi olmaktadır.