Katılımcı, Cumhuriyetin 100. Yılında Tasarımla Düşünmek

Mehmet Akif Ünal ve Tilbe Kurt'un Cumhuriyetin 100. Yılında Tasarımla Düşünmek Yarışması için hazırladığı proje önerisi.

Proje Raporu

Üniversiteler, insanlığın ekonomik, kültürel ve sosyal birikimini artırmayı amaçlayan kurumlar olarak öne çıkmıştır. Dünya genelindeki örnekleri incelediğimizde, kampüs alanlarının planlanması, sosyal ve kültürel unsurların görsel olarak ön planda olması, üniversitenin ve üyelerinin kurumsal kimlik ve aidiyet duygusunun oluşturulmasına katkıda bulunmaktadır. Üniversiteler, bilim ve sanatın üretim merkezi olarak konumlanırken, kampüslerinde bilimsel araştırmalar ve eğitim faaliyetleriyle öne çıkan bir atmosfer oluştururlar.

Öğrencilerin üniversite eğitimi süresince geçirdikleri kampüs yaşamı, nitelikli mekanlarda vakit geçirme önemlidir. Bu mekanlar, öğrencilere yaratıcı ve soyut düşünceyi geliştirme fırsatı sunar. Üniversite kampüsleri, öğrencilere sadece akademik değil aynı zamanda sosyal ve kültürel açıdan da katkı sağlar. Bu katkılar, öğrencilerin sadece derslerle değil, aynı zamanda etkileşimli etkinliklerle ve kültürel programlarla da gelişmelerine olanak tanır.

Üniversitelerin tasarımı, öğrencilerin öğrenme deneyimini artırmak ve onlara ilham verici bir çevre sunmak amacıyla önemlidir. Kampüslerin yeşil alanları, modern eğitim tesisleri, kütüphaneler ve sanat galerileri gibi mekanlar, öğrencilerin farklı disiplinlerdeki bilgiyle etkileşimde bulunmalarını teşvik eder. Bu, öğrencilerin sadece kendi alanlarında değil, genel anlamda kültürel ve entelektüel birikim kazanmalarına da olanak tanır.

Üniversiteler sadece eğitim kurumları değil, aynı zamanda toplumların gelişimine katkı sağlayan merkezlerdir. Kampüslerin düzenli ve etkileyici tasarımı, öğrencilerin bilimsel düşünceyi geliştirmelerini desteklerken, aynı zamanda sosyal etkileşim ve kültürel çeşitlilik gibi önemli değerlere vurgu yapar. Bu sayede üniversiteler, bireylerin ve toplumların ilerlemesine önemli bir katkıda bulunurlar.

Tüm bunlara ek olarak mimarlık fakültelerine baktığımızda, mimarlık fakülteleri toplumların fiziksel çevresini planlama, tasarlama, inşa etme ve sürdürme süreçlerini öğreten, yapılı çevreye ve kentlere olan bakış açılarının değişmesini sağlayan eğitim kurumlarıdır. Bu kapsamda 9 Eylül Üniversite Mimarlık Fakültesi de akademik kalitesi, mezun başarıları, uluslararası iş birlikleri ve uygulama odaklı eğitimi ile Türkiye’deki en iyi mimarlık eğitimlerinden biridir. Yarışmanın amacı da Cumhuriyetimizin 100. Yılını kutlamak amacı ile mimarlık avlusunun iyileştirilmesi olarak belirlenmiştir.

2. PROJE ALANI

Proje alanı 9 Eylül Üniversitesi Tınaztepe Kampüsünde bulunan Mimarlık fakültesinin avlusu olarak belirlenmiştir. Alan yaklaşık olarak 1500 m2’dir ve mevcutta birçok ağaç bulunmaktadır. Mevcut ağaçlar alınacak olan tasarım kararlarının da temelini oluşturmaktadır. Proje alanının kuzeyinde bulunan etkileşim alanı olarak tanımlanan otopark alanında da iyileştirmeler yapılmasına karar verilmiştir.

3. PROJE İLKELERİ

Proje ilkeleri, alan incelendikten ve birkaç öğrenci ile yapılan görüşmeler sonucunda oluşturulmuştur.

Etkileşim ve Sosyalleşme: Avlunun yeniden tasarımı, mimarlık fakültesi öğrencilerinin etkileşimini arttırmak ve sosyal bağlarını güçlendirmek hedefiyle yeniden tasarlanmıştır. Öğrenciler ile konuşulduğunda avluda yeteri kadar vakit geçiremedikleri, mevcut kentsel mobilyaların yetersiz olduğu bilgine erişilmiştir.

Yaratıcılığı Destekleme: Fakültenin temelini oluşturan yaratıcılık algısını, avluya taşıma kararı verilmiştir. Sanat enstalasyonları, açık hava atölyeler ve serbest çalışma alanları gibi unsurlar, öğrencilerin projeleri üzerinde çalışmalarına olanak tanır.

Estetik ve Mimarlık İfadesi: Avlu tasarımı, mimarlık öğrencilerine estetik bir çevrede çalışma ve dinlenme fırsatı sunar. Mimarlık prensiplerini yansıtan modern ve çağdaş tasarım unsurlarıyla, öğrencilere ilham verici bir ortam sağlanır.

Yeşil ve Açık Alanlar: Alan mevcut yeşil bitki örtüsü ve ağaçlar dikkate alınarak tasarlanmıştır. Ek olarak ağaçların doğal gölgelerinden daha fazla yararlanmak ve yeşil oranını arttırmak için ek ağaç dikimleri önerilmektedir. Bu kararlar, öğrencilere doğayla iç içe bir ortamda dinlenme ve çalışma imkânı sunar.

Teknoloji İntegrasyonu: Alan, öğrencilerin modern teknolojileri kullanmalarını desteklemek amacıyla uygun altyapılar içerir. Çalışma ve toplanma alanlarına yerleştirilen şarj istasyonları ve internet erişimi gibi ögeler, öğrencilere açık havada çalışma ve teknolojik olarak bağlantıda kalma imkânı sağlar.

Esneklik ve Çeşitlilik: Avlu düzenlemesi, farklı etkinliklere ve kullanım senaryolarına uyum sağlamak üzere esnek ve çeşitli bir yapıya sahiptir. Sürdürülebilir mobilyalar, açık sergi alanı, bireysel ve grup çalışma alanları ve açık amfisi ile alanın farklı ihtiyaçlara cevap vermesi sağlanmıştır. Öğrenciler böylelikle maksimum düzeyde avludan faydalanmış olacaklardır.

Bu ilkeler, projenin temel hedeflerini ve tasarım prensiplerini yansıtarak, öğrencilere hem etkileşimli bir sosyal alan hem de yaratıcı bir çalışma ortamı sunmayı amaçlar.

4. PROJE AÇIKLAMASI

Proje alanı yarışmada verilen makro ölçekte iki ana mekân olarak ele alınmıştır. İlki tasarım alanı olan avlu, ikincisi de etkileşim alanı olan fakülte otoparkıdır.

4.1. ETKİLEŞİM ALANI

Fakülte otoparkı, mevcutta karmaşık bir düzene sahiptir ve otoparkın kuzeyinde otobüs durakları yer almaktadır. Buradan yola çıkarak, durakların arkasındaki yeşil alan büyütülerek, öğrencilerin daha rahat bir şekilde fakülteye ulaşması hedeflenmiştir. Mevcut ağaçlar ve yeşil alanlar korunarak, otopark alanında küçük düzenlemeler yapılmıştır. Bu da araçların daha kontrollü ve düzenli bir şekilde park etmesini destelemektedir.

4.2. PROJE ALANI

Proje alında da tasarıma başlamadan önce mevcut ağaçların yerleri belirlendi ve herhangi birine zarar vermeden tasarım yapılmasına dikkat edilmiştir. Ağaçların konumları baz alınarak ana yaya aksları belirlenmiştir.

Proje alanı çevresini saran 3 yapı ile birlikte bir dörtgen şeklini almaktadır. Buradan yola çıkarak alan 2.5×2.5 metrelik kareler şeklinde işlevlendirilmiştir. Renk farklılığı hissedilsin diye andezit ve bazalt kullanılmıştır. Planda görüldüğü gibi ana aks alanın ortasından geçerek, fakültelere ve dekanlığa ulaşmaktadır. Bu da alanın daha net çizgilere ve kolay algılanabilir olmasını sağlar. Ayrıca acil bir durum yaşandığında arabaların girebilmesi için 5 metre genişliğinde bırakılmıştır. Bazı akslar yine engelli rampa girişi ve binalarda bulunun acil çıkışlar baz alınarak oluşturulmuştur. Projeye “sosyal puzzle” adının verilmesinin sebebi de budur. Bütün alan plandan bakıldığında birbirine geçen dörtgenlerden oluşmaktadır. Bazı yerlerde bu dörtgenler birleşerek oturma alanlarını, bazı yerlerde yeşil alanları temsil etmektedir.

Mimarlık fakültelerinde hayat 7/24 sürmektedir. Özellikle proje teslim zamanlarında öğrenciler geç saatlerde kadar stüdyolarda vakit geçirirler. Bu durum göz önünde bulundurularak, ana yaya aksları zeminden led aydınlatmalar ile desteklenmiştir. Ayrıca tasarlanan kentsel mobilyaların da bir kısmında led aydınlatmalar bulunmaktadır. Bu da akşam dahi alanın verimli kullanılmasını sağlar.

Alının üç tarafı da binalarla çevrili olduğu için tanımlı bir mekân olması ve mimarlık öğrencilerine özel bir alan olarak kullanılması avantaj olarak görülmüştür. Avluya temelde 3 farklı kullanım atanmıştır. İlki Avlunun kuzeyinde bulunan ve fakülteye girişi tanımlayacak olan açık sergi alanı tasarımına karar verilmiştir. Fakülte gereğince dönem boyunca gerçekleşen jürilerden ve etkinliklerden yola çıkarak bazı projelerin burada sergilenmesinin öğrencileri de motive edeceği düşünülmektedir. Açık sergi alanın giriş kısmına konulmasının bir diğer sebebi diğer fakültelerde okuyan öğrencilerinde merak edip inceleyebileceği ve yoldan gözükebilen bir tasarıma sahip olmasıdır. Ayrıca yarı açık mekanlar sunan bu açık sergi alanı, alanı çevreleyen 3 bina ile, avlunun tanımlanmasına destek olmaktadır. Ayrıca sergi alanında bulunun panolara akşamları da kullanılabilsin diye led ışık eklenmiştir.

Alanda bir diğer eksiklik ise öğrencilerin ve hocaların açık alandan yeteri kadar yararlanamamasıdır. Bunun için tüm tasarım ile uyumlu olacak kentsel mobilyalar kullanılmıştır. Bu mobilyalar bazı noktalarda, bireysel çalışma alanları sunarken, bazı noktalarda grup çalışmalarına fırsat vermektedir. Kentsel mobilyalarda malzeme olarak beyaz çimentolu brüt beton kullanılmıştır. Bu kentsel mobilyaların bir diğer kullanım yeri ise tasarlanan açık amfi alanıdır. Mimarlık fakültesi, sunumların ve etkinliklerin çok olduğu bölümlere sahip olduğu için, alanda açık amfi tasarımının yapılması, bazı etkinliklerin burada olması konusunda avantaj sağlayacaktır. Avlunun çeperlerinde bulunun daha izole çalışma alanlarının tasarlandığı yerlerde de ahşap malzeme kullanımı önerilmiştir. Bu alanlarda öğrenciler bireysel ya da grup halinde internet ve şarj erişimine sahip olarak, açık alanda çalışma deneyimi yaşayacaktır.