Eşdeğer 1. Ödül, SteelPRO 2020 Çelik Yapı Tasarımı Öğrenci Yarışması

EBABİL PROJESİ

MİMARİ RAPOR

Geçmişten günümüze ülkelerin gelişimi ve dünya rekabeti alanında var olmak için en büyük ihtiyaçları enerji olmuştur.^[1] Dünya nüfusunun artmasıyla bu ihtiyaç gittikçe artmaktadır. Bu durum ülkelerin dışa olan bağımlığını da paralelinde arttırdığından, ülkeler yeni tür enerji arayışları içine girmektedirler.

Yenilenebilir Enerji bu arayışta ilk yönelinen nokta olmaktadır. Doğanın verdiği imkanlar sonucunda kendi kendine yetebilme şansı bir ayrıcalıktır. Fakat yenilenebilir enerjinin genç olması ve yatırımının maliyetli olması içinden tercih yapmayı tetiklemektedir. Maliyet ve teknik üstünlükler karşılaştırılınca Hidroelektrik yani su sistemi ön sırayı almaktadır.

Brezilya gibi büyük nehir hatlarına ve ekosistemine sahip ülkeler enerji ihtiyaçlarının büyük bir çoğunluğunu barajlardan sağlamaktadır. Gelişmekte olan ülkelerin enerji ihtiyacı fazla olduğundan genelde çevre değerlendirmesi göz ardı edilerek sonuç odaklı üretimler yapılmaktadır. Maalesef enerji üretirken çevreye zararı olmayan bu enerji sistemi, çevre değerlendirilmediğinden inşaa sırasında ve sonrasında bir doğa katliamı yapılmasına neden olmaktadır.^*

EBABİL

EBABİL Sistemi insan eliyle ortaya çıkartılmış bir problemi insan eliyle tekrardan eski haline getirmek üzere yapılmış bir sistemdir. Brezilya’daki Iguazu Nehri üzerine birçok baraj inşa edilmiştir. Bu durum nehrin doğal yapısını ve akış hızını da etkilemektedir. Iguazu Nehrinin döküldüğü nokta olan Iguazu Şelaleri ilginç bir türe ev sahipliği yapmaktadır. Şelalenin arkasında ve yamacın buraya özgün “ebabil kuşları” burada yaşamakta, üremekte ve yavrularını büyütmektedir. Fakat barajların enerji üretmek için yüksek miktarda su bırakması şelalenin yapısını bozmakta ve burada yaşayan ebabil kuşlarının neslini tehlikeye atmaktadır.^**

KURGU

Nehir üstündeki barajların kapağının açılması nehrin debisini hızlandırmaktadır. Bunun için nehre debi ölçer cihazlar yerleştirilir. Kapakların açılması ve debinin artmasıyla bu cihaz EBABİL Sistemine bir sinyal gönderir. Sinyali alan sistem 5 dakika^*** içinde tepki vererek kanatlarını açar ve nehir suyu hızlanmadan yuvalar ve kuşları koruma altına alınır. Gelen debili su Koruma örtüsü tarafından karşılanır ve yuvaların etrafından aktarılır.

YERLEŞİM-İŞLEV

EBABİL Sisteminin yerleşmesi Zoologlarla birlikte planlanır. Zoologların belirlediği yuva noktaları ve kuşların uyuma alanlarının 1-1.5m  üstünde olacak şekilde koruması gerektiği alan boyutunda üretilerek Şelale’nin yamacına yerleştirilir.

EBABİL Sistemi Iguazu Ulusal Parkında olmasından dolayı turistik bir niteliğe ve çekim noktası olma özelliğine sahiptir.  Tasarım yapılırken son şeklin hem işlevsel korumaya uygun hem de doğanın bir parçası olacak şekilde estetik bir düşünceyle tasarlandı.

TAŞIYICI SİSTEM

Örtünün mevcut formu az malzeme kullanarak hafif ama bir o kadar da dayanıklı olacak şekilde tasarlandı. Hem estetik hem de yük etkisini kırmak için elmas şeklinde bir tasarım tercih edildi. Kanatlarda suyu elemek ve suya karşı kuvvet uygulayabilmek için çelik ızgara bir sistem tasarlandı ve bakır sacla kaplandı. Sistem normal zamanda doğanın var olan durumuna engel olmamak için kapalı-açık olacak şekilde tasarlandı ve bunun için özel açılma sistemi tasarlandı. Yapının dış kaplaması çevresiyle birlikte yaşayan bir tasarıma sahip olması için patinalaşmaya uygun bakır tercih edildi ve yıllandıkça patinanın kendisini sarması planlandı.

^* Belo Monte barajı yapımında günde ort. 137 tür yok olmuş, 20 bin kişi zorunlu göç ettirilmiş, 1500 km2 yağmur ormanı kesilmiştir

^** Ebabil kuşlarının yumurta bırakma oranı düşmekte, doğan yavrularda büyüyemeden boğulmaktadır.

^*** 3 dk Debi Tespit + 2 dk Kanat Açılım

KAYNAKÇA

^[1] Bazı OECD Ülkelerinde Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Üretimine Yönelim Üzerine Ampirik Bir Çalışma, Yener ALTUN/Şakir İŞLEYEN

^[2] Narin, M. (2008). Türkiye’nin Enerji Yapısı ve İzleyeceği Öncelikli Politikalar, Asodosya Ankara Sanayi Odası Dergisi,50-68,Ağustos-Eylül, Ankara

^[3] Dünyada ve Türkiye`de Hidroelektrik Enerji, Gelişimi ve Genel Değerlendirme, Süleyman BOZKURT

^[4] Hydropower and the future of Amazonian biodiversity,Alexander Lees,Carlos Peres, Philip Fearnside, Maurício Schneider,Jansen Zuanon

^[5]  https://thebelomontedamverdict.weebly.com/advantages–disadvantages.html

^[6] BP Statistical Review of World Energy & Ember www.bp.com/en/global/corporate/energy-economics/statistical-review-of-world-energy.html

^[7]  https://ourworldindata.org/renewable-energy

^[8]  https://ourworldindata.org/energy

^[9]  https://ourworldindata.org/fossil-fuels

^[10]  https://data.globalforestwatch.org/