1. Ödül, İzmir Çeşme Merkez Sahili Kamusal Mekanların ve Cephelerin Düzenlenmesi Ulusal Fikir Projesi Yarışması

ÇESME’NİN YENİ BİR İMGEYE İHTİYACI VAR MI?
Çeşme sahip olduğu potansiyeller ile bulunduğu coğrafya içerisinde farklılaşan bir konuma sahip bulunmaktadır. Ancak kentin bu potansiyellerini öne çıkararak, katma değer sağlayacak mekânsal kalitesi yüksek alanlar yer almamakta ve buna ek olarak alanın kimliğini ön plana çıkaracak bir imge bulunmamaktadır. Bu bakımdan alanın potansiyellerini iyi ele alarak mekana özgü çözümler üretmek ana hedeflerimizden biri olmaktadır.

Aslında yapılacak olan çözümlemeler ve öneriler sadece merkezin turizm sektöründe ivme kazanmasını aynı zamanda tüm Çeşme için tetikleyici bir rol oynayacaktır. Yapılan analiz çalışmaları sonucunda Çeşme’nin sadece bir imge ile ele alınamayacağı tespit edilip, alanın içinde barındırdığı tüm özellikleri yansıtacak ve bu özelliklere yeni değerler katacak birden fazla imge üzerinde durulmuştur. İmgelerin oluşturduğu güçlü birliktelik aslında Çeşme’nin mekânsal kalitesinin artırarak farklı kullanıcı grupları için farklı mekanlar sunmaya fırsat tanımaktadır. Bu kapsamda yarışma alanı için;

TASARIM İLKELERİMİZ
• Çeşme’nin var olan potansiyellerini ortaya çıkararak bir kimlik kazandırmak
• Farklı imgesel objeler ile Çeşme kimliğini görünür kılmak
• Alanın DÜN’ü BUGÜN’ü ve YARIN’ını düşünerek sürdürülebilir bir tasarım yaratmak
• Alan içine konumlandırılan yeni fonksiyonlar aracılığıyla deniz ile yaşamı tekrar kurgulamak
• Yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanarak, tasarım ve enerjiyi birlikte ele almak
• Çeşme’den alınan referanslar ile deniz ve rüzgârın birlikte kullanımı sadece yaz sezonu değil dört mevsim yaşanılan mekanlar yaratmak
• Yaratılan imgeleri tasarımla ve mekanla buluşturmak
• Mevcut yapı stoğu, yapılan tasarımlar çerçevesinde revize edilerek Çeşme’ye ait kimlikli mimariyi ön plana çıkarmak
• Yarışma alanı içinde kalan Sit ve Kale Koruma Alanını dikkate alarak bu değerleri ortaya çıkarmak
• Kruvaziyer gemiler ile kentin ilişkisini kurgulamak
• Mevcut yeşil dokuya ek olarak, öneri yeşil alanlar ile Çeşme koyunu kapsayan bir yeşil sistem ortaya koymak

ULAŞIM İLKELERİ
Bir kenti besleyen en önemli unsurlardan biri olan araç ulaşımı doğru ve etkin kullanıldığında alanın canlı ve dinamik kalmasında kritik rol oynamaktadır. Çeşme’ye doğrudan bağlanan otoban, Çeşme’nin erişilebilirliği açısından bir fırsat sunarken, özellikle yaz aylarındaki araç yoğunluğu kıyı bandının etkili kullanımını engellemektedir. Bu kapsamda önerilen yeni ulaşım sistemi ile;

• Özellikle sahil kesimini yoğun araç trafiği baskısından kurtararak yaya odaklı bir gelişmeyi sağlamak
• Deniz ile kentin birleşimini engelleyen mevcut yol sistemini kent-deniz bütünleşmesini sağlamak amacıyla tekrar ele almak
• İleride artması planlanan kruvaziyer gemilerin bulunduğu nokta ile kent merkezi arasındaki ilişkiyi iyi kurgulamak
• Ro-ro limanından çıkan tır ve kamyonların kentin merkezine kadar girmelerinin getirmiş olduğu görüntü ve gürültü kirliliğini azaltmak
• Alan içindeki araba park problemine çözüm aramak
• Mevcut otoparklara ek olarak öneri otopark alanları ile araç yaya ilişkisinin tekrar ele alınması hedeflenmiştir.

Bu kapsamda alan için geliştirilen tasarımla;
• Merkezdeki yoğun araç baskını azaltmak amacıyla, Beyazıt Caddesi daraltılarak gidiş geliş olarak kurgulanmıştır.
• Deniz ile kentin bütünleşmesini sağlamak amacıyla, Belediye Meydanını kesen 3052 sk. ile Hürriyet caddesi araç trafiğine kapatılarak tamamen yayaların kullandığı bir mekan haline dönüşmüştür.
• Yarışma alanı içerisindeki araç yollarının döşemesi yaya yolları ile özellikle aynı malzemeden seçilmiştir. Yapılan araştırmalara göre sürücülerin psikolojik olarak bu tür alanlarda hızlarını azaltıp daha dikkatli oldukları gözlemlenmiştir.
• Ro-ro limanından çıkan araçların kent içinde yarattığı sorunu çözmek için yolun özellikle deniz kısmına bakan kısmına Green Line sistemi tasarlanmıştır.
• Merkezdeki araç trafiğinin kademeli olarak azaltılmasını desteklemek amacıyla merkezi çevreleyen yollarda trafik akışı tekrar ele alınmıştır.
• Mevcut otopark alanlarının yetersizliği nedeniyle yol kenarına park etme sorununu çözmek amacıyla, otogar altında ve kent merkezine yakın konumdaki park alanı altına konumlandırılacak yeraltı otoparkları belirlenmiştir.

GREEN LINE
Kruvaziyer yolcu gemileriyle Çeşme’ye gelen turistlerin kent merkezine erişiminin konforlu ve güvenli bir şekilde olması için araç trafiğiyle yaya yolu arasında Green Line sistemi tasarlanmıştır. Bu tasarım kentin denizle bütünleşmesinde herhangi bir engel teşkil etmezken, araçların çıkarmış olduğu egzoz dumanı ve gürültünün konut alanı ile sahil şeridindeki yaya alanlarına geçişine engel olmaktadır. Buna ek olarak Green Line boyunca yerleştirilen ağaçlar ile yayaların rekreatif ihtiyaçlarını psikolojik olarak güvenli bir ortamda gidermeleri sağlanmaktadır.

DENİZ – RÜZGAR: ÇEŞME
Deniz ve rüzgar projemizin kilit aktörleri olarak tasarımımızda yer almaktadır. Proje alanı için yapılan tasarım konseptinde sadece bu iki aktörü bir imge olarak kullanmak yerine, bu kaynakların sürdürülebilir tasarımın bir aracı olarak nasıl ele alınması gerektiği üzerinde durulmuştur. Bu kapsamda özellikle yenilenebilir enerji kaynağı olarak rüzgar ve dalga enerjisi kullanılarak, yarışma alanı için geliştirilen tasarımla birleştirilmiştir.

• Rüzgar enerjisini tasarıma taşımak: Çeşme’nin en karakteristik özelliği olan rüzgarı tasarım konsepti ile birleştirmek ve tasarımın fonksiyonel bir parçası yapmak en önemli kriterimizdir. Bu amaçla alan içerisine yerleştirilen rüzgar gülleri, rüzgarın esme yönüne göre hareket etmesiyle estetik bir kent imgesi olmasının yanında, rüzgar enerjisini elektrik enerjine çevirerek, alanın aydınlatılmasında fonksiyonel rol oynamaktadır.
• Dalga Enerjisini tasarımda kullanmak: Alan için geliştirilen tasarımda en önemli noktalardan biri deniz ve kent ilişkisinin fonksiyonel bir biçimde tekrar ele alınmasıdır. Denizin estetik ve kullanım özellikleri yanında, bünyesinde barındırdığı potansiyelleri kullanarak tasarımla bütünleştirme hedefiyle, deniz içerisine şamandıralar yerleştirilmiştir. Bu şamandıralar denizin dalga enerjisini kullanmak suretiyle enerji üreten fonksiyonel birimler olarak tasarımda yer almaktadır. Ayrıca alanın gece kullanımında denizi görünür kılmakta etkili rol oynamaktadırlar. Şamandıraların ürettikleri enerji ayrıca şehir elektrik hattına bağlamak suretiyle sadece yarışma alanı için estetik bir imge değil, alanın tümüne hizmet eden fonksiyonel bir imaj haline dönüşmektedir.
•Yüzen Platformalar ile yeni kamusal alanlar yaratmak: Çeşme merkezin deniz ile bütünleşmesini, denizi sadece görülen özellikleri ile değil kullanım özelliklerini de ortaya çıkarmak amacıyla, sahil boyunca tasarlanan yüzen platformlar ile kamunun kullanımı için yeni fonksiyon alanları yaratılmaya çalışılmıştır. Tasarlanan bu platformlar herhangi bir dolgu faaliyeti olmadan ve deniz ekolojisini bozmayacak biçimde deniz tabanına bağlanmak suretiyle tasarlanmışlardır. Amaç kamunun kullanımı için yeni fonksiyon alanlarını açılması, deniz ve kent arasındaki kopuk ilişkinin tekrar kurgulanmasıdır. İstinat duvarı için ise tepenin fiziksel karakterine uygun taş kaplama ile sarmaşık bitki örtüsü öngörülmüştür.

YENİ KAMUSAL MEKAN YARATMAK
Kent deniz ilişkisinin yeniden kurgulanmasında bir fırsat olarak ele alınan tasarım yaklaşımı, alanın dört mevsim kullanımı için farklı olanaklar tanımaktadır. Özellikle kamunun kullanımı için yaratılan bu mekanlar Çeşme merkezin ihtiyacı olan deniz ile bütünleşmesi için fırsatlar yaratmaktadır. Sürdürülebilir tasarım anlayışı içinde, alanın DÜNÜ (Kale), BUGÜNÜ (Marina), YARINI (Yüzen Platformlar) birlikte kurgulanmıştır. Bu yaklaşımla alanın sahip olduğu geçmişi koruyarak, bu günün sorunlarını çözmek suretiyle, gelecek için senaryolar geliştirilmiştir. Yaratılan yeni kamusal mekanlar birden fazla fonksiyonu bünyesinde barındırarak alanın önümüzdeki on yıl projeksiyonunda farklı bir kimlik ile yarışan kentler içinde var olabilmesi için fırsatlar sunmaktadır.

Bu kapsamda alanın doğal değerlerini korumak suretiyle özellikle deniz ekosistemine zarar vermeyen yüzen platformlar modifiye edilebilir özellikleri ile tasarımda hem sürdürülebilirliği hem de esnekliği sağlamaktadırlar. Bu platformların deniz seviyesinin altında kalan kısımları farklı kullanımlar için mekanlar sunarken, platformun üst kısmı ise sahil yolunun devamı niteliğiyle kentin deniz ile buluşma noktası olarak çok amaçlı kullanımlar için fırsat yaratmaktadır. Tasarlanan Yüzen Platformlarda;

• Deniz Suyunu kullanan Yüzme Havuzları
• Termal Havuzlar
• Sağlık Turizmini destekleyen faaliyetler: Spa Merkezi, Kromaterapi Merkezi, Tallasso Terapi
• Gece- gündüz kullanımı için farklı çözümlemeler
• Kumsal alanı ( Kale önünde daha önce mevcut durumdaki kumsalın yeniden kazandırılması)
• Oditoryum
• Amfitiyatro
• Kent Balkonları/Seyir Terasları
• Kafe – Restoranlar (Deniz görüşünü engellemeyen)
• Kent meydanı, Kale ve Marina ilişkisini kuvvetlendiren görsel fiziksel kalitesi yüksek mekanlar