21 Mart 2017
10557 defa okundu.

Pompidou Başka Nasıl Olabilirdi?

Pompidou’nun 40. yılı vesilesiyle, yarışmayla elde edilmiş ikonik yapı için zamanında sunulmuş olan diğer birkaç öneriyi derledik.

1969 yılında Fransa Cumhurbaşkanı olan Georges Pompidou, boş alan olan Plateau Beaubourg’ta çok disiplinli, yenilikçi bir kültür merkezi inşa edilmesini istedi. Bu karar, Halk kütüphanesi, Paris Modern Sanat Müzesi (MNAM), IRCAM (müzik merkezi) gibi farklı birkaç projenin kentin merkezinde bir araya gelmesi fikrinin itici gücü oldu.

Plateau Beaubourg, 1977 – Pompidou’nun inşaatı

Pompidou inşaatı – Bernard Vincent

1971’de Kültür merkezinin yapılması için Pompidou’nun isteğiyle açılan yarışma, Fransa’da açılan ilk uluslararası mimarlık yarışması. Yarışmaya 49 ülkeden 681 mimar katıldı.1900’lerin önemli isimlerinden, endüstriyel tasarımcı ve mimar Jean Prouvé tarafından oluşturulan jüride, Philip Johnson ve Oscar Niemeyer de vardı.

Philip Johnson jüride, şemayla ilgili konuşuyor. – Kaynak: Centre George Pompidou arşivi

Prouvé, Richard Rogers ve o dönemde isimleri pek bilinmeyen Renzo Piano ve Gianfranco Franchini’ten oluşan ekibin projesini seçti. Plateau Beaubourg’ta yükselen, “yüksek teknoloji mimarisi” olarak etiketlenen Centre Pompidou, günümüzde 20. Yüzyılın ikon yapılarından birisi olarak anılıyor. Ancak 1970’lerde “petrol rafinerisi” benzetmesi gibi çokça, o dönemde olumsuz sayılan eleştiri almış. Ki günümüzde hoşumuza giden tam da binanın bu altyapısı açıkta olan endüstriyel görünümü.

Peki, bu kadar çok mimarın talip olduğu Pompidou’yu diğer katılımcılardan birisi kazansaydı, bugün Beaubourg’ta nasıl bir kültür merkezi görecektik? Projelerini gönderen diğer isimlerden bazılarına bir bakalım:

Moshe Safdie

Kült mimari eser Habitat 67’yi yapan usta mimar Safdie de katılımcılar arasındaydı. Yeşil binalar yapmak mimarlar arasında popüler olmadan yıllar önce, Safdie müze için üzerinde kısa boylu bitkilerin bulunduğu basamaklı, kayar görünümlü dört yüzlü platformlar önermiş. Bu platformlar iç mekan ve dış mekan arasında geçişkenlik oluşturarak diyalog kuruyor.

Kaynak: Safdie Architects

Ahmet Gülgönen, Kemal Aran, Selahattin Önür, Metin Demiray’dan oluşan ekip

Ahmet Gülgönen ve ekipinin projesi, yarışmada 2. ödül aldı. 2003 senesinde Arkitera Diyalog’a konuk olan Gülgören, yarışmayı ve birinci gelen projeyi şöyle değerlendirmiş:

“Paris’teki Center Pompidou Kültür Merkezi projesini Kemal Aran’ la birlikte yapmıştık. Projeye ayrıca Selahattin Önür ve Metin Demiray da katılmıştı. Bizim yaklaşımımız, projenin metrekare olarak çok büyük olması ve tarihi çevre içinde oluşu nedeniyle, daha ziyade kentsel bir doku geliştirmek şeklinde olmuştu. Bilhassa bu dokunun programı belirleyen farklı konulara göre adaptasyonu söz konusu idi; yani bir fikir projesiydi. Rogers ve Piano’nun yapısı ise uygulanmaya hazır bir objeydi. Piano’nun yapısının seçiminin ne kadar yanlış olduğunu zaman gösterdi (O zaman da belliydi). Mevcut bina; insanın huzur ve zevkle sanat dünyasına gireceği, düşünebileceği ve bu şekilde yüceltileceği bir çevre değil.”

André Bruyère

“L’Œuf” (Yumurta), yarışmayı kazansaydı ve inşa edilseydi; şimdi Paris’in en merkezi yerinde, 100 metre yüksekliğinde, kentin her yerinden görülebilecek bir yumurta olacaktı.

L’Œuf, 2004 senesinde çekilen bir kısa filme de konu olmuş. Bir mimari ütopya filmi olan kısa filmde, Pompidou binası olarak, Bruyère’nin projesi inşa edilmiş. Bir muhabir; kentin her yerinden, Louvre Müzesi, Eiffel Kulesi gibi nirengilerin yanında, arkasında görülebilen devasa binayı anlatıyor ve sokaktaki insanlara bina hakkındaki fikirlerini soruyor.

“The Egg of Pompidou” kısa filminden bir kare

Jean-Louis Chanéac ve Pascal Häusermann

Pascal Häusermann, İsviçre’de, Cenevre Üniversitesi’nde mimarlık okuduktan sonra, ilk kez 1959 yılında belli bir formu olmayan beton evini tasarladı. 1966 yılında Architecture International Foresight Group’a katılan Häusermann, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra çoğalan ciddi görünümlü apartman blogları yapmayı reddetti; müstakil evler ve organik hücre formları tasarlamayı tercih etti.

1971 yılında, Douvaine’de Caude Costy, Jean-Louis Chanéac ve Antti Lovag ile birlikte “Scalable Habitat”ı kurdular ve burada çeşitli kentsel teorilere dair deneyler yapma imkanı buldular. Häusermann 1971-1973 yılları arasında polyesterle güçlendirilmiş poliüretan köpükten kabuklarla yapılan ve kullanıcıyla birlikte gelişen ev konseptini geliştirdi.

Domobiles

Pascal Häusermann’ın Museumotel’i

Häusermann ve Scalable Habitat’tan arkadaşı Chanéac’ın Pompidou için önerdikleri organik şema da, yıllarca birlikte geliştirdikleri kentsel deneyleri temel alarak geliştirilmiş.

Jean-Louis Chanéac ve Pascal Häusermann’ın Centre Pompidou yarışmasına gönderdikleri öneri