Kente çoklu fayda sağlayacak alternatif bir kamusal mekan: Yerden Yüksek

Kapsayıcı, dirençli ve sürdürülebilir kentler oluşturma yolunda UNDP Türkiye, Karşıyaka Belediyesi ve UrbanTank bir araya gelerek Bostanlı mahallesindeki bir kamusal alanı yeniledi.

created by dji camera

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), İzmir’de sürdürülebilir kentsel gelişime katkı sağlamak amacıyla, kamusal alanlarda hızlı, düşük maliyetli ve etkili müdahalelerle mekânsal iyileştirmeler yapmak anlamına gelen ‘taktiksel şehircilik’ uygulamaları ile bir kamusal alanı yeniledi. Araçlar için gölgelik oluştururken, kentsel bahçeciliği ve birlikte üretimi mümkün kılarak çoklu fayda sağlayan Yerden Yüksek, İzmir’in Karşıyaka ilçesinin Bostanlı semtinde halkın kullanımına açıldı.

UNDP’nin, Japon Hükümeti’nin finansal desteğiyle, Karşıyaka Belediyesi ve UrbanTank iş birliğinde yürüttüğü çalışmalar, kent içinde atıl kalmış, eksiklikleri bulunan veya işlevsel olmayan kamusal alanların yenilikçi çözümler ile iyileştirilmesini ve potansiyellerinin artırılmasını hedefliyor. Mahallede gerçekleştirilen saha ziyaretleri sırasında yapılan analizler ve mahalle sakinleri ile yapılan anketler Karşıyaka Belediyesi ve UrbanTank ile yorumlanarak bulgular konsept tasarıma yansıtıldı.

“Yerden Yüksek, uluslararası ve yerel ortaklıklarla yürüttüğümüz bir dizi taktiksel şehircilik müdahalesi arasında, alternatif kamusal alanların yaratılması bakımından Türkiye’de sıra dışı bir örnek,” diyen UNDP Türkiye Hızlandırma Laboratuvarı Çözüm Haritalama Yöneticisi Gülşah Eker sözlerine şöyle devam etti: “Yerden Yüksek, kent dokusunun içinde çoklu fayda sağlayan ve kullanıcıların dilediklerinde birlikte üretim de yapabileceği bir mekan. Bu çalışma bir deneme prototipi olmakla birlikte bu gibi uygulamaların daha gelişmiş versiyonları, kent bahçeciliği ve mikroklima alanları oluşturmak için de elverişli mekanlar sunar.”

“Bu deneyim sayesinde, kent içinde farkı niteliklerdeki açık kamusal alanlarımızda da bu modelin uygulamasını gerçekleştirebileceğiz.” diyen Karşıyaka Belediyesi Kentsel Tasarım Müdürü Özlem Şenyol Kocaer ise sözlerini şöyle sürdürdü: “Projenin kurumumuz için diğer bir önemi ise, Karşıyaka İlçesi’nde iklim değişikliğine karşı kentsel dirençliliğin artırılmasına yönelik strateji ve hedeflerimizi destekliyor olması. Alt kotta yarattığı gölgelik alan ve üst kottaki bitkilendirme ile bulunduğu çevreye mikro ölçekte soğutma etkisi sağlayacak nitelikte olması, mikroiklim konusunda bir potansiyele sahip olduğunu gösteriyor.”

“Yerden Yüksek projesini, geçirgenliğin giderek azaldığı yapılı bir çevrede geçirgen bir kentsel zemin oluşturma çabası olarak tanımlayabiliriz. Hem araçları hem de yayaları kapsayan bir kamusal zemin kurgusu aracılığıyla mahalleyi bir araya getirmeyi amaçladık.” diyen UrbanTank kurucu ortağı Tuba Doğu, “Taktiksel şehircilik daha çok geçici müdahalelerle ilişkilendirilse de, bu çalışma ile hızlı üretilen, modüler şekilde tasarlanan ve dayanıklı malzemeler kullanılan bir kurguda nasıl kalıcı müdahalelere dönüşebilecek bir kentsel strateji önerisi oluşturabileceğimizi deneyimledik.” şeklinde konuştu.

Gerçekleştirilen taktiksel şehircilik müdahaleleri ile, ilgili kamusal alanların mevcut fonksiyonlarının güçlenmesi ve kullanım oranlarının artması bekleniyor. İzleme ve değerlendirme çalışmaları tamamlandıktan sonra, ilgili alanlarda yapılan müdahalelerin bir modele dönüşmesi ve Karşıyaka başta olmak üzere Türkiye’nin diğer yerlerinde de uygulanarak yaygınlaştırılması amaçlanıyor.