Hem Boğaz…Hem Değil…

Rice Üniversitesi Mimarlık Okulu profesörü Neyran Turan ve proje ekibi tarafından geliştirilen enstalasyon Haziran-Temmuz aylarında SALT Beyoğlu'nun girişinde görülebilir.

Yakın zamanda yolu SALT Beyoğlu’na düşecek olanlar girişte dev bir İstanbul Boğazı ile karşılaşacak. Rice Üniversitesi Mimarlık Okulu profesörü Neyran Turan ve proje ekibi tarafından geliştirilen enstalasyon, Boğaz’ın coğrafi yapısını deneyimsel bir alana dönüştürüyor.

1994’te Boğaz’da meydana gelen tanker patlaması sonucunda yaşanan çevresel felaket, 90’larda Boğaz’ın petrol taşımacılığının en yoğun olduğu dar geçitlerden biri haline gelmesi ile süregelen durum, mimari bir fiziki ve hayali deneyim aracılığıyla görselleştirilmiş. İstanbul Boğazı’nın kıyı çizgisi boyunca yükseltilmesiyle oluşturulan “coğrafi nesne”, aslında Boğaz’ı çağrıştırıyor ama birebir topografyayı sunmuyor. Neyran Turan enstalasyonun yarattığı bu etkiyi slightly unfamiliar/ hafif garip şeklinde nitelendiriyor ve ekliyor: “Boğaz’ın Boğaz olduğunu biliyoruz ama tam da aynısı değil, hem benziyor hem değil, bu düşündürüyor insanı”

Çalışma, Dar Boğaz etkisini insan ölçeğinde bir deneyime dönüştürürken bir bakıma Boğaz’ın pozitif çağrışımını yabancılaştırarak jeopolitik yönünü görünür hale getiriyor ve yukarı doğru çıkarılan çizgiler sayesinde mekanda olduğundan daha dar bir etki oluşturuluyor. Çalışmanın üretim aşamasını şöyle anlatıyor Neyran Turan: “Üretim sürecinde mimarlıkla coğrafya arasındaki oyunlu geçişte de oluşan profilleri sanki kartonpiyer profilleri gibi yapmaya çalıştık. Bunu yapmak için de planı değiştirdik aslında, yürüdüğünüzde aslında çok alışık olduğumuz bir dekorasyon elemanı çok farklı bir ölçeği temsil etmek için kullanılıyor.”

Enstalasyona eşlik eden bir de kısa film bulunuyor. Dev bir tankerin Boğaz’da sıkışması üzerinden gelişen coğrafi hikaye, aslında gerçekleşmesi muhtemel bir sonla zihinlerimizi bulandırıyor. 

Proje hakkında daha fazla fikir sahibi olmak için Neyran Turan’ın Boğaz enstalasyonu ve diğer araştırmaları üzerinden mimarlık ve coğrafya arasındaki potansiyel ilişkileri tartışacağı konuşmasını bu akşam 19:00’da SALT Beyoğlu’nda izleyebilirsiniz.