Elveda İnönü

Beşiktaş, İnönü Stadı’na bir süreliğine veda etti. İnönü Stadı sadece Beşiktaş’a değil Fenerbahçe’ye, Galatasaray’a, basketbol maçlarına, konserlere hatta film setlerine de ev sahipliği yaptı.

Beşiktaş-Gençlerbirliği maçıyla beraber Türkiye’nin tarihine damga vuran İnönü Stadı’na veda edildi. Beşiktaş yönetiminin 1.5 yıl sonra yeni ismiyle ve yeni haliyle geri dönmeyi planladığı stat Türkiye’nin 70 yıllık tarihine tanıklık etti. İstanbul kentinin simgelerinden ve Türk spor tarihinde bir mihenk taşı olan İnönü Stadı’yla ilgili olarak bilinmesi gereken o kadar çok şey var ki…

Gazhane ve ahır vardı

İnönü Stadı yapılmadan önce bulunduğu yerde gazhane vardı. Burada Dolmabahçe Sarayı’nın ve bazı semtlerin aydınlatılması için havagazından elektrik üretilirdi. Gazhaneyle birlikte Dolmabahçe Sarayı’nın ahırları da buradaydı.

Beşiktaş Şeref Stadı’ndaydı

İnönü’nün olmadığı yıllarda Beşiktaş birçok stat değiştirdi. Siyah-beyazlı kulüp 1924’e kadar çeşitli semt statlarında maçlara çıktı. 1924’te, bugün Gezi Parkı olan Taksim Stadı’na geçen kulüp 1933’te Çırağan Sarayı’nın yanındaki Şeref Stadı’na nakledildi. Beşiktaş bu stadın haklarını 10 lira karşılığında aldı. Daha sonra Fulya tesisleri karşılığında bu stadın haklarını Çırağan Sarayı Oteli’ne devretti.

İnşası epey zaman aldı

İnönü Stadı için çalışmalar 1939 yılında başladı. 2. Dünya Savaşı’nın da dünyada hüküm sürdüğü bu yıllarda İnönü Stadı’nın inşası 1947 yılında bitirilebildi. Yeni Açık olarak tabir edilen kale arkası tribünleri ise 1963 yılında tamamlandı.

İsmi değişikliklere uğradı

Tarihin akışı ve politik sebeplerden dolayı İnönü Stadı’nın ismi birkaç kez değişikliğe uğradu. 1947’de İnönü Stadı olarak açılan stat, 1942’de Mithatpaşa Stadı oldu. Stat 1973’ten 2010 tarihine kadar tekrar İnönü Stadı olarak adlandırıldı. 2010 yılında ise Fi Yapı’nın sponsorluğuyla Fi Yapı İnönü Stadı ismini aldı. Halk arasında ise zaman zaman Dolmabahçe Stadı olarak anıldı.

Üç takıma ev sahipliği yaptı

İnönü Beşiktaş’ın stadı olsa da geçmişte Galatasaray ve Fenerbahçe de maçlarını burada oynadı. Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu’na, Galatasaray Ali Sami Yen’e kavuşunca. İnönü’de sadece Beşiktaş maçlarını oynamaya başladı.

19 Mayıs Stadı’yla kardeş

İnönü Stadı’nın İtalyan mimarı Paolo Vietti-Violi, Türk mimarlar Şinasi Şahingiray ve Fazıl Aysu’yla çalıştı. Hipodromlar ve statlar üzerine uzmanlaşmış olan Vietti-Violi aynı zamanda Ankara’daki 19 Mayıs Stadı’nın da mimarıdır.

Türkiye’nin ilk stat konseri Türkiye’de ilk stat konseri İnönü’de verildi. 28 Temmuz 1992 tarihinde Bryan Adams, İnönü’de hayranlarının karşısına çıkmıştı. Guns N’ Roses, Elton John, Metallica, Sting, Bon Jovi, Scorpions, Madonna, Tina Turner da İnönü’de konser verdi.

Basketbol da oynandı

İnönü Stadı her ne kadar bir futbol stadı olsa da burada güreş, boks, atletizm, binicilik müsabakaları da düzenlendi. Hatta 1959 yılında Avrupa Basketbol Şampiyonası’nın ev sahibi İnönü Stadı’ydı.

İlk golü Süleyman Seba attı

İnönü’de oynanan ilk maç 27 Kasım 1947 tarihinde Beşiktaş ile İsveç’in AIK Solna takımı arasında oynandı. Beşiktaş’ın 3-2 kazandığı maçta ilk golü Süleyman Seba attı. Seba yıllarca Beşiktaş’ın efsane başkanı olarak kaldı.

Taraftarın “Beleş tepesi”

İnönü Stadı’nın bir parçası da beleş tepesi. Yıldız Parkı’nın aşağısındaki bu yerden stadın yeni açık tribünün önündeki kaleyi ve ceza sahasını görmek mümkün.

Hapishane de oldu

1968 yılında Lütfi Akad’ın çektiği “Vesikalı Yarim”de İnönü Stadı’nın koridorları hapishane seti oldu. İzzet Günay’ın canlandırdığı “Manav Halil” karakteri İnönü’nün koridorlarında volta attı.

“Futbol için en güzel yer”

İnönü Stadı yabancıların da hayranlığını kazandı. Pele, İnönü Stadı için “Futbol izlemek için en güzel yer” dedi.

The Times gazetesi de İnönü Stadı’nı konumu ve Boğaz manzarası nedeniyle dünyanın en güzel 4’üncü stadı seçmişti.

İnönü’nün efsaneleri

Rıza Çalımbay (Beşiktaş’ın ‘atom karınca’ lakaplı oyuncusu): “İngiltere’de Wembley, Türkiye’de İnönü”

İnönü Stadı benim için apayrı bir yer. Eskiden İngiltere’de bütün futbolcuların amacı Wembley’de oynamaktı. Türkiye’de ise İnönü Stadı’dır. Orası bizim için çok kutsal, çok büyük başarılara imza attığımız yer. Futbolculuk hayatımı Beşiktaş’ta ve İnönü Stadı’nda geçirdim. Bu yüzden kendimi çok şanslı hissediyorum.

Sanlı Sarıalioğlu (Beşiktaş’ın unutulmaz kaptanı): “Hayatım orada geçti”

İnönü bana göre bir futbol mabedi. Ben 15 yaşımdaydım. Kardeşimle 10 yaşında Dolmabahçe’ye geldik. Parmaklıklara tırmanıp içeri baktık ve bakış o bakış. 17.5 yaşımda ilk maçıma çıktım, futbol oynadım, teknik adam oldum ve şimdi gazeteci olarak İnönü Stadı’nın basın tribünündeyim. Hayatım İnönü Stadı’nda geçti.

Turgay Şeren (Galatasaraylı kaleci): “Yıkılmasını yanlış buluyorum”

Eskiden soyunma odalarındaki pencereler aşağıdaydı. Oradan sahayı görür ve bir önceki maçı veya tribünleri maçtan önce izlerdik. Şahsen İnönü Stadı’nın yıkılmasını yanlış buluyorum. İnönü Stadı yer olarak ve kullanım bakımından Türkiye’deki bütün statlardan daha rahat ve kolay bir stattır.

Metin Tekin (Beşiktaş’ın ‘sarı fırtına’ lakaplı futbolcusu): “Önünden geçerken bir an futbolcu olurum”

Mesleki anlamda hayatımın en güzel anlarımı geçirdiğim yer. Önünden her geçişimde bir anlığına tekrar futbolcu oluyorum. Yeni halini aldığında da aynı şeyleri hissedeceğim. Stadın kapısından girip soyunma odasının koridoruna yürürken duvarda resimler asılıdır. Her seferinde onlara bakar ve çok etkilenirim.

Feyyaz Uçar (Beşiktaşlı gol kralı): “Tünelden çıkarkenki heyecanı severdim”

Eskiden İnönü’de sahaya tünelden çıkılırdı. O tünelden çıkarken yaşadığım heyecanı severdim. Konum olarak çok güzel bir yerde. Hem karadan hem denizden gidebiliyorsunuz. Stada Beşiktaş’tan yürürken ağaçlık güzel bir yoldan geçiyorsunuz. Eskiden bütün takımlar orada oynuyordu. Hepimizin stadıydı.

Ali Gültiken (Beşiktaşlı golcü): “Stadın Beşiktaş’ta kalması başarıdır”

Stadın çevresinden geçerken yüzümü tebessüm kaplar. Beşiktaş’ın stadının Beşiktaş’ta kalması büyük bir başarıdır. İlk maçımda 84-85 sezonunda Trabzon’a karşı oynadım. Kovacevic yeni gelmişti ve ben genç bir oyuncu olarak tanınmıyordum. Jupp Derwall maç sonrasında beni çok beğendiğini söylemişti.