Börklüce Mustafa Heykeli ve Alan Tasarımı Yarışması Mahkemelik Oldu

Ödüllerin dağıtılmasından sonra başlayan kolokyumda birincilik ödülünün başka bir eserle benzerlikleri nedeniyle geri alındığı ortaya çıktı.

İzmir Büyükşehir Belediyesi, Karaburun Yarımadası’nda 600 yüzyıl önce yaşamış halk önderi Börklüce Mustafa’yı önümüzdeki Haziran ayında düzenlenecek festival ile anacak. Bu kapsamda sempozyum, tiyatro ve konser etkinlikleri gerçekleştirilecek. Karaburun’dan Ege coğrafyasına yayılarak insanlık onuru, özgürlük, eşitlik, barış, adalet, dayanışma, paylaşım ve birlik gibi evrensel değerleri savunan hareketin önderlerinden olan “Börklüce Mustafa”nın bir de heykeli dikilecek. Börklüce Mustafa Heykeli, Karaburun Cumhuriyet Caddesi’nde Karikatür Evi’nin yanında yer alacak. Anma etkinlikleri kapsamında İzmir Büyükşehir Belediyesi “Börklüce Mustafa Heykeli ve Alanı Tasarım Yarışması” düzenledi. Yarışmaya 51 heykeltıraş ve mimar katıldı.

Kültürpark Fuar 1 No’lu holde yapılan ve daha önce 12 projenin ödüle hak kazandığı açıklanan yarışmanın tören gecesinde ve kolokyumda şok yaşandı. Törenin ilk bölümü normal akışında sürdü. Eski Devlet Bakanı, İzmir Büyükşehir Belediye Meclis üyesi ve yazar Yılmaz Karakoyunlu yaptığı konuşmada “Felsefi dünyamızın içinde iç sorgu düşünce modelinin ilk örneklerini Börklüce’nin hayatında görüyorsunuz. Börklüce bir üçlünün birisi. En önemlileri Şeyh Bedrettin. Sonra onu takip eden Torlak Kemal’dir” dedi. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu ise yarışmadan çıkacak eseri en kısa zamanda Karaburun Belediyesi ile birlikte uygulamak istediklerini söyledi. Kocaoğlu “Karaburun ve Börklüce’ye yakışan Torlak Kemal’in ve Şeyh Bedrettin’in felsefesini bu güzide Yarımada’mızda yaşatırız. İlk sosyalist uygulamayı Karaburun’da gerçekleştirenlere ve bu toprağa paylaşım kültür tohumu ekenlere teşekkür ediyorum” dedi. Konuşmaların ardından yapılan ödül töreninde yarışmanın birincisinin olmadığı ortaya çıktı. İkinci, üçüncü ve mansiyonlara ödülleri verildi. Törende birincilik ödülüyle ilgili bir açıklama yapılmadı.

Jüri Başkanı Olağanüstü Toplantı Yaptı

Ödüllerin dağıtılmasından sonra başlayan kolokyumda birincilik ödülünün başka bir eserle benzerlikleri nedeniyle geri alındığı ortaya çıktı. Buna göre, yarışmanın normal sürecinde Jüri yaptığı değerlendirmeler sonucu ekip başı heykeltıraş Hüseyin Yüce’nin olduğu projeyi birinci olarak seçti. Bu karar Yüce’ye iletildi. Daha sonra bu yarışma için açılan internetten sayfasından dan birincilik ödülü dâhil tüm ödül alanlar ilan edildi. Ancak 18 Ocak’ta yapılacak ödül töreni öncesinde Jüri Başkanı Yrd. Doç. Gökçen Ergür Jüri’yi birinci seçilen projedeki heykel grubunun daha önce Prof. Dr. Rahmi Aksungur’un Devlet Mezarlığı için gerçekleştirdiği “Cumhuriyet Tarihi Düzenlemesi” adlı projenin içinde yer alan “Kongreler Bölümü” heykel grubuna benzerliği konusunda yarışma sonuçları açıklandıktan sonra bilgi sahibi olması nedeniyle olağanüstü toplantıya çağırdı. Ödül töreni 27 Ocak’a ertelendi.

Jüri Kararı: “Rastlantı Ötesi Ve Özgünlüğe Zarar Verecek Benzerlikler”

 Jüri Olağanüstü toplantısından “Projenin üslup özellikleri ve kullanılan plastik dil açısından rastlantı ötesinde ve özgünlüğüne zarar verecek ölçüde Devlet Mezarlığı Kongreler Bölümü heykel grubuna benzediği görüşüne oy birliğiyle varılmıştır. Bu projenin birincilik ödülünün iptaline ve yarışmadaki birincilik derecesinin boş bırakılmasına oy birliğiyle karar verilmiştir” sonucu çıktı. Bu karar hem Hüseyin Yüce’ye hem de diğer yarışmacılara bildirildi. Bu sonuca göre birinciliği iptal edilen projenin yerine ikinciliği kazanan projenin Karaburun’da uygulama geçileceği belirtildi.

Heykeltıraş Yüce: “Bu İş Yargıya Gidiyor”

Birincilik ödülünün iptali tören sonrası kolokyumda tartışıldı. İptal edilen birinci projenin ekip başı heykeltıraş Hüseyin Yüce, Jüri kararına tepki gösterdi. İlk kez başına böyle bir durum geldiğini belirten Yüce, önce rumuzla katıldıkları yarışmada kendi adının birinci olarak açıklandıktan sonra Jüri’nin olağanüstü toplantı yaparak böyle bir karar vermeye hakkı olmadığını söyledi. Yüce, “Neden araştırma yapmadan birinciliği ilan ettiniz? Tüm eserleri kopya mıdır, benzeri midir diye araştırdınız mı? Birinciliği açıklamadan önce bu araştırmayı yapsaydınız da sonra ödülleri kimin aldığını açıklasaydınız” dedi. Jüri kararında kendi heykeline benzediği belirtilen Kongreler Bölümü heykel grubuyla ilgili de konuşan Yüce “Börklüce Mustafa, Şeyh Bedrettin ve Torlak Kemal’i diyagonal şekilde sohbet eder şekilde tasarladım. Üç kişiyi sohbet ederken heykelleştirmesi için 50 bin heykel çağırın, bunların birbirine benzediğini göreceksiniz” dedi. Hakkını yargıda arayacağını açıklayan Yüce “Bu iş yargıya gidiyor. Yürütmeyi durdurma kararı aldırmak için harekete geçtik” dedi.

Jüri Üyesi Kılıç “İçimize Sinmedi Birincilik Vermedik”

Jüri üyesi mimar Metin Kılıç ise heykellerde benzerlik tespit ettiklerini, bunun yarışma sonuçlarının açıklandıktan sonra gerçekleştiğini belirtti. Sonuçlar açıklandıktan sonra intihalle ilgili iddialar üzerine olağanüstü toplandıklarını belirten Kılıç, kararın oybirliğiyle çıktığına dikkat çekti. Kılıç, “Jüri’nin içine sinmedi. Bir yerden alıntı olduğunu düşündüğümüz projeye birincilik vermek içimize sinmedi” dedi. Kolokyuma katılan bazı mimar ve heykeltıraşlar da görüşlerini açıkladı. Kimi, konunun yargıya gitmemesini uzlaşma sağlanmasını, kimi ise yeniden değerlendirme veya yeni yarışma yapılmasını önerdi.

Jüride Kimler Var?

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Börklüce Mustafa’yı en iyi şekilde ifade edebilmek için düzenlediği “Börklüce Mustafa Heykeli ve Alanı Tasarım Yarışması”na 51 heykeltıraş ve mimar katıldı. 12 projenin ödüle hak kazandığı yarışmanın jüri üyeliğini Yrd. Doç. Gökçen Ergür (DEÜ GSF, Heykel Bölüm Başkanı), Yrd. Doç. Dr. İlker Yardımcı (Düzce Üniversitesi Sanat Tasarım ve Mimarlık Fakültesi, Heykel Bölüm Başkanı), Doç. Arzu Atıl (DEÜ GSF Heykel Bölümü Öğretim Üyesi), Eşber Karayalçın (Heykeltıraş), Metin Kılıç (Mimar), Yrd. Doç.Dr. Koray Velibeyoğlu (İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi, İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Danışmanı) ve Cumhur Yalım Erçetin (Karaburun Belediyesi Fen İşleri Müdürü, Şehir Plancısı) yaptı.
Birincilik ödülü verilmeyen yarışmada İkincilik Ödülünü Mehmet Cemil Aktaş (Ekip Başı), Pınar Kesim Aktaş, Süleyman Can Çinkılıç, Üçüncülük Ödülünü Serdar Özbay kazandı. Ayrıca mansiyon ve satın alma ödülleri de verildi.

Börklüce Mustafa Kimdir?

Türkmen – Bektaşi halk önderi olan Börklüce Mustafa, 1414 – 1416 yılları arasında Karaburun Yarımadası’nda, etrafına topladığı köylülerle birlikte, fahiş vergilere ve yapılan haksızlıklara isyan etti. Mensup oldukları İslam dininin haksızlığı, eşitsizliği ve adaletsizliği kabul etmeyeceğini söyledi. Nazım Hikmet, Şeyh Bedrettin Destanı’nda “Yârin yanağından gayri paylaşmak her şeyi” dizeleri ile Börklüce Mustafa’nın yaydığı öğretiyi anlattı.