Conversations: “93 Harbi Göçmenleri, ‘Kadim Ahali’ ve Mekanın Yeniden Üretimi: Kumkapı Hisarı’nda Bir Teneke Mahalle”

Conversations seminerleri kapsamında, Nişantaşı Üniversitesi, İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Sosyal Hizmet bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Egemen Yılgür'ün konuşmacı olduğu seminer 26 Ocak'ta İstanbul Çalışmaları Merkezi'nde yapılıyor.

Özet

1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı Balkan coğrafyasında yaşayan yüz binlerce insanın yerinden edilmesine neden oldu. Çok kısa bir süre içerisinde yüz binlerce insan imparatorluğun başkenti olan İstanbul’a gelmiş, önemli bir bölümü tarımsal faaliyetler yapmaları için kırsal bölgelere yönlendirilmişlerdir. Buna karşılık geldikleri yerlerde de kent yoksulları içerisinde yer alan on binlerce göçmen 19. yüzyıl İstanbul’unda kalarak kent yoksulluğu olgusunun görünürlüğünü arttırmışlardır. Kentlilik deneyimleri çok daha köklü olan yerel yoksullarla birleşen göçmenler tarafından inşa edilen baraka tipi konutların oluşturduğu yerleşim dokusu çok geçmeden Türkçe’ye yeni bir deyim kazandıracaktır: teneke mahalle. Kumkapı Hisarı’ndaki teneke mahalle, bu yerleşim dokusunun en eski örnekleri arasındadır. Aslına bakılırsa Kumkapı Teneke Mahallesi Başbakanlık Osmanlı Arşivleri’nde yer alan belgelere göre özel olarak bu deyim kullanılarak kayıt altına alınmış ilk yerleşim birimidir. Bu sunumda söz konusu yerleşimin kısa tarihi 19. yüzyıl İstanbul’unda prekapitalist tabakalaşma biçimlerinin mekânsal düzeyde yeniden üretimi ekseninde tartışma konusu yapılacaktır.

Biyografi

Egemen Yılgür 1982 yılında İstanbul’da doğdu; ilk, orta ve lise eğitimini İstanbul’da tamamladı. 2005 yılında İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi bölümünü bitirdi. 2008 yılında “Nişantaşı Teneke Mahallesi: Marjinal Yoksulluktan Orta Sınıf Yerleşimine” isimli teziyle Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde yüksek lisans eğitimini tamamladı. Yüksek lisans tezi 2012 yılında İletişim Yayınları tarafından “Nişantaşı Teneke Mahallesi: Teneke Mahalle Yoksulluğundan Orta Sınıf Yerleşimine” adıyla basıldı. 2014 yılının Nisan ayında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde “Geç-Peripatetik Roman Tütün İşçilerinde Ücretli İstihdam ve Politikleşme Deneyimleri” başlıklı teziyle doktor unvanı aldı. Tez Ayrıntı Yayınları tarafından “Roman Tütün İşçileri: Türkiye Sol Tarihinin Kayıp Sayfasına Sosyolojik Bir Bakış” adıyla yayınlandı. Çeşitli ulusal ve uluslararası yayınlarda makaleleri yayınlanan Yılgür, halen Nişantaşı Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Sosyal Hizmet bölümünde öğretim elemanı olarak çalışmakta ve Mimar Sinan Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyoloji bölümünde “Kent Yoksulluğunun Farklı Görünümleri” başlıklı bir ders vermektedir.