Finalist, Eliava Bazaar

Gazi Üniversitesi Mimarlık Bölümü tasarım atölyelerinden Atölye DüşleDüşün öğrencisi Fatma Tanrıverdi, TerraViva tarafından düzenlenen Eliava Bazaar yarışmasında Finalist olarak yer aldı. Gazi Üniversitesi mimari tasarım atölyesi Atölye DüşleDüşün’ün “Seç&Yarış-9” teması kapsamında yapılan projede Prof. Dr. Pınar Dinç Kalaycı (Koordinatör), Doç. Dr. Can Güngör, Öğr. Gör. Dr. Göksu Günay Öğüt, Öğr. Gör. Hamiyet Gökmen Balcı, Öğr. Gör. İnci Shoainia ve Arş. Gör. Dr. Özge Zenter ile birlikte çalışıldı.

Proje Raporu:

K’vali Bazaar

Eliava Pazarı, Tiflis’in açık hava hırdavat pazarı olarak yaklaşık 15 hektarlık bir alanda faaliyet göstermekte ve inşaat malzemelerinden otomotiv yedek parçalarına, elektronik ürünlerden ev eşyalarına kadar geniş bir ürün yelpazesi sunmaktadır. Uzun yıllardır süregelen tarihi ve kendine özgü karakteriyle Eliava Pazar, kentin ve kullanıcılarının ihtiyaçlarına uyum sağlayacak, mekansal belleği koruyan bir tasarım anlayışıyla yeniden ele alınmıştır. Bu bağlamda proje, çarşının mevcut dokusunu iyileştiren ve kentsel hafızasına saygılı, çevresel ve sosyal sürdürülebilirliği benimseyen bir yaklaşıma sahiptir.

Tasarım Yaklaşımı ve Mekansal Düzenleme

Tasarım sürecinde mevcut yol ve parsel sınır düzenleri genişletilerek yeniden organize edilmiş, ticari akslar arasında oluşturulan meydanlar, çalışanlara yönelik dinlenme alanları sağlayarak çarşının yoğun atmosferini dengelemiştir. Yeşil akslarla desteklenen bu meydanlar, yaya hareketliliğini teşvik eden sosyal etkileşim alanları olarak tasarlanmıştır.

Ticari açıdan yoğun bölge ile çevresindeki konut alanlarını ayırmak amacıyla, ticari alanların konut alanlarıyla birleştiği noktalarda ve nehir boyunca tampon bölgeler oluşturulmuştur. Bu tampon bölgeler sayesinde, endüstriyel ve ticari faaliyetlerin kendi ekosistemleri içerisinde çalışan bir organizasyona dönüşmesi hedeflenmiştir.

Fonksiyonellik ve Modüler Yapı

Alana depo, geri dönüşüm merkezi, lojistik alan, spor ve oyun alanları, müze, eğitim tesisleri atölyeler ve meydanlar gibi çeşitli fonksiyonlar entegre edilmiştir. Bu unsurlar farklı kullanıcı gruplarına hitap ederek alanın dinamik ve çok yönlü yapısını desteklemektedir. Yeni işlevlerin alanı hem besleyen hem de alandan beslenen bir ekosistem oluşturması hedeflenmiştir.

Farklı ölçeklerdeki ticari ihtiyaçları karşılamak üzere dört tip modül geliştirilmiştir. Modüller bitişik ve avlulu düzenlerde bir araya gelerek ticari ve sosyal alanlar arasında dengeli bir ilişki kurmaktadır. Bitişik modüller sokaklara doğru yönlendirilirken, avlulu modüller kendi dinlenme meydanlarına sahiptir.

Nehir İlişkisi ve Sosyal Alanlar

Kura Nehri ile bölge arasında kesintisiz bir ilişki sağlamak amacıyla nehir yönünde uzanan dört dikey aks tasarlanmıştır. Bu akslar, üst bağlamı nehirle bütünleştirirken üzerlerinde yer alan meydanlar sosyal etkileşim alanları olarak işlev görmüştür. Nehir kenarıyla bağlantıyı güçlendiren köprü yapısı; ticari birimler, restoranlar ve kafeteryalar gibi fonksiyonlarla desteklenmiştir.

Üst kota taşınan sosyal aks, alt kotta ışık ve yeşilin sızmasına olanak tanıyacak şekilde yer yer boşaltılarak bütüncül bir tasarım anlayışı benimsenmiştir. Nehir kıyısında ise çeşitli iskeleler, amfi tiyatro, kafeteryalar ve sandal kiralama noktalarıyla sosyal aktiviteler için zengin bir altyapı oluşturulmuştur. Böylece kent aksı, nehirle bütünleştirilerek dinamik ve yaşanılabilir bir kamusal alan yaratılmıştır.

Sürdürülebilirlik

Sürdürülebilirlik odaklı tasarım yaklaşımıyla modül tasarımında hareketli güneş panelleri, gri su geri dönüşümü ve doğal havalandırma sistemlerine yer verilmiştir. Güneş panelleri mevsimsel değişikliklere uyum sağlayarak enerji verimliliğini maksimum seviyede kullanmaktadır. Tüm bu özellikler olumsuz çevresel etkileri en aza indirerek kullanıcılar için daha sağlıklı bir ortam yaratmayı amaçlamaktadır.

Bu tasarım yaklaşımı, Eliava Pazarı’nın tarihi kimliğini koruyarak onu geleceğe taşıyan, çok yönlü, dinamik ve sürdürülebilir bir kentsel yaşam alanı yaratma hedefini taşımaktadır.