3. Ödül, Bodrum Sağlık Vakfı Fizyoterapi ve Hidroterapi Merkezi Ulusal Mimari Proje Yarışması

Utku Doğanay, Halil Baha Akyar, Selin Demirel ve Efekan Doğanay'ın "Bodrum Sağlık Vakfı Fizyoterapi ve Hidroterapi Merkezi Ulusal Mimari Proje Yarışması" için tasarladığı proje, üçüncülük ödülü kazandı.

Proje Raporu:

PİNHAN “gizli, saklı”

Sağlık bir toplumda bireysel ve kamusal mutluluk için önkoşuldur. Sağlıklı bir nüfus aynı zamanda ekonomik verimlilik ve toplumsal refah için de gereklidir.

Bireylerin bütünsel sağlığını sağlamanın bir yolu da bütün duyularını harekete geçirerek ‘an’da kalmalarını, tinsel olarak da bulundukları yeri deneyimlemelerini sağlamaktır. Böylece birey gündelik hayatın telaşlarından ve stresinden arınabilir ve yavaşlayabilir. Deneyim kavramına Pallasmaa açıklık getirir şöyle tanımlar: “Her mimari dokunuş deneyimi çok duyusal bir özelliktedir; mekânın, maddenin ve ölçeğin nitelikleri, göz, kulak, burun, deri, dil, iskelet ve kaslar tarafından eşit derecede ölçülür. Mimarlık, kişinin dünyada olma hissini ve varoluşsal deneyimini güçlendirir ve bu, öz deneyimini temelde güçlendirir. Sadece görme ya da klasik beş duyu yerine, mimarlık, birbirleriyle etkileşen ve kaynaşan birden fazla duyusal deneyim alanını içerir.” Tanımlanan bu mimari deneyim çok algılı olması bakımından özellikle kamusal yapılara ve gündelik hayata konsept olarak ve materyal olarak bir strüktür verebilme potansiyelini taşır. Örneğin ışık ve gölge tasarımda öncelik verilerek kurgulanırsa mimari; bir yılın döngüsünü, güneşin hareketlerini, zamanın geçişini somutlaştırır.

Proje için verilen arazi Bodrum D330 Karayolu’unun kuzeyinde Konacık’ta yer almaktadır. Arazi deniz seviyesinden 76.50 m yüksekliktedir. Arazinin kendi içerisinde bulunan şev tasarım için önemli bir girdi olmuştur. Arazinin yakın çevresinde konut bölgeleri, Bodrum Anadolu Lisesi ve Bodrum İlçe Jandarma Komutanlığı vardır.

Akdeniz iklimi etkisi altında olan bölgede, (makilikler) Akdeniz bitki örtüsü hakimdir. Otoyolun kuzeyi daha çok çalılık fundalık ve dikenli otlardan oluşurken, güneyi iğne yapraklı Kızılçam toplulukları, meşe, mersin ve sandal ağacı topluluklarından oluşmaktadır. Vejetasyon Doğu Batı ekseninde de farklılaşır. Doğuda geniş yapraklı orman ile kaplıyken batı tarafta daha çok meyve bahçeleri zeytinlik gibi tarım arazileri yer almaktadır.

“Bodrum doğanın olağanüstü güzelliğini ve tarihin sayısız hatıralarını kendinde toplayan bir Akdeniz köşesidir. Burası engin göklerin memleketidir. Bir türküyü kapıp koyuverin, uzaklaştıkça türkü gökte masmavi olur. Başka yerlerde ölüp nur içinde yatılır, burada ise nur içinde yaşanır. Burada yıldızlar tek tük görülen şeyler değildir. Yıldız çokluğuna gece dar gelir. Hele ufuktan ay bir görünsün, evren bir peri masalına döner.” – Halikarnas Balıkçısı

Mimari pratiğin sunum şekli ile her ne kadar çelişiyor olsa da yalın olarak görüntü, imge üzerinden değil; mekanların atmosferleri, deneyimleri üzerinden tasarım yapma tutumu benimsenmiştir. Bu duruşun bir uzantısı olarak bireylerin çevrelerinin farkında olmaları ve ‘an’da olmanın iyileştirici yanını deneyimlemeleri, tasarımın da çevresinin, içinde bulunduğu kentin değerlerinin, lokal peyzajının, araziye yerleşiminin farkındalıkla verilmiş kararlarla sağlanması ile oluşturulmuştur.

Proje ismi ‘Pinhan’, Muhyiddin Abdal’ın Şimdi Bildim isimli şiirinin “Ayan nedir, pinhan nedir/ Nişan nedir, şimdi bildim” dizelerinde geçen ‘gizli, saklı’ anlamında kullanılan bir kelimedir. Bu isim, projenin arazi içerisine gizlenmiş olarak yerleşmesine, arazinin eğimine karışarak neredeyse onu takip eden bir çizgiye dönüşmesine referans verir.

Bu anlamda verilen yapı çekme sınırları bir kütle olarak düşünülüp yükseltilmiştir. Daha sonra alanın çevresindeki Park’ta ve Cami Parselinde oluşturulması öngörülen peyzaj ve yeşil doku kütlenin içine alınacak şekilde boşluklar oluşturulmuştur. Hala kütlesel olarak kalan hacim; hidroterapi alanı, fizyoterapi alanı, poliklinikler ve idari birim programlarına göre parçalanıp bu kütlelerin arasındaki boşluğa giriş alanı ve ilgili programlar yerleştirilmiştir. Gömüde kalan ve ışık alamayan alanlar için çatıda ışıklıklar oluşturulmuştur. Bu ışıklıklar bodrum geleneksel mimarisindeki bacaların imgelerinin modern bir yorumudur.

Yapı, tek kat bodrum ve zemin katından oluşan bir yapıdır. Bu tasarımda yapının tek katlı tasarlanması, fizyoterapi/hidroterapi yapı programı için kullanıcılarına da avantaj sağlamaktadır. +76.50 kotu zemin kotu olarak kabul edilmiş ve bütün program tek kotta erişilebilir tasarlanmıştır. Yapının ana girişinden bütün mahallere ve kütle içine sızan yeşil alanlara ulaşılabilirken idari birimin bağımsız bir girişi de bulunmaktadır. Yapı, 30x60cm C35 betondan üretilmiş betonarme kolonlar üzerine inşa edilmiştir. Terapi havuzunun üzerindeki ışıklığın yekpare taşınması ve havuz bütünlüğünün korunması için 30×240 cm ebatlarında perde kolon kullanılmıştır. Hareketli ve ölü yüklerin hesabı TS 498, TS 500, TDY 2008 standartlarına uygun olarak inşa edilecektir.

+81.00 (+4.50) kotu saçak kotu olarak belirlenmiş ve yapı topografyaya ilgili kottan bağlanıp topografyanın bir uzantısı olarak çalıştırılmıştır. Çatıya erişim bağlı olduğu kottan olabileceği gibi zemin kotundan erişim kuzeydoğu cephesine yerleştirilen dış merdivenden ve yapı içindeki yangın merdiveninden sağlanmaktadır. Çatı üzerindeki eğime oturan amfi basamaklar, rekreasyon amaçlı kullanılan büyütülmüş adım taşları, sera saksıları ve açık alan spor aletleriyle çatı da bir kamusal alan olarak bölgeye kazandırılmıştır. Döşeme olarak 60×30 ebatlarına betonarme kirişe oturan 30 cm kalınlığında plak döşeme sistemi kullanılıp hareketli ve ölü yüklerin hesabı TS 498, TS 500, TDY 2008 standartlarına uygun olarak inşa edilecektir.

Bodrum katı +73.00 (-3.50) kotuna yerleşmektedir. Bodrum katında personel soyunma alanları, ibadethaneler, çamaşır ütü odası, atölye ve depo alanlarının yanında 21 araçlık (3 engelli ve 1 elektrikli araç yeri) otopark çözülmüştür. Acil durumlarda kullanılmak üzere 100m² sığınak alanı ve havuzların teknik alanları yer almaktadır. Tedavi havuzları 3 adet 25m³ havuz için havuz başı 0.3HP pompa, 350mm filtre ve 40kg kum; terapi havuzu 1 adet 180m³ havuz için 2HP pompa, 800mm filtre ve 330kg kumu ve vana, hidrospin, elektrik kontrol panosunu içinde barındıran taşmalı (overflow) havuz sistemi bu teknik alanlarda yer almaktadır.