Türkiye’deki En İyi 100 Mimari Eser

Hürriyet Pazar'ın Türkiye'nin "En İyi 100 Türk Filmi", "En İyi 100 Albüm", "En İyi 100 Türk Romanı"nı belirlediği listesinde sıra "En İyi 100 Mimari Eser"e geldi.

Uğur Vardan ve Güliz Arslan, “En İyi 100 Mimari Eser”in nasıl belirlendiğini şu cümleler ile özetliyor:

Mimarlık, tarihsel açıdan uğradığımız bütün duraklardan çok çok daha eski. İnsanın varlığıyla birlikte etrafını inşa etme çabası, dokunuşu upuzun bir sürecin ifadesi. Doğanın fiziksel koşullarından korunma çabası, başını sokacak bir mekân arayışı, sonrasında malzemelerin ve bilimin gelişimi derken basit ihtiyaçlardan ihtişama, işlevsellikten estetiğe, günü kurtarmaktan tarihe tanıklık etmeye onca yapı insanların, toplulukların, ait oldukları coğrafyaların da bir ifade biçimine dönüştü. Üzerinde yaşadığımız Anadolu da sayısız medeniyetin tanığı. Dolayısıyla mimarlık serüveninin de… Bu açıdan ‘En İyi 100 Mimari Eser’ soruşturmamızda 100 kişilik jürimize geniş bir hareket alanı tanıdık ve tanım aralığını, ilk yerleşmelerden biri olarak kabul edilen “Göbeklitepe’den Günümüze” parantezinde tuttuk. Bu parantezin içinde antik çağ, Roma, Selçuklu, Osmanlı ve tabii ki Cumhuriyet dönemi mimarisi vardı. Jüri bu çağların ifadesi olan yapıları (tek ya da çoğul) kendi mimarlık anlayışları ve beğenileri doğrultusunda seçti. Daha önceki soruşturmalarımızda jüri üyelerinden ‘En iyi 10’larını istemiştik, bu kez tanım aralığının genişliğinden dolayı seçkimiz ‘En iyi 20’lik listelerden oluştu. Ve nihayetinde akademisyenlerden, mimarlardan, kültür sanat insanlarından oluşan bir seçici kurul, ‘Türkiye toprakları üzerindeki en iyi 100 mimari eser’i belirledi.

Not: Soruşturmamızda çeşitli nedenlerden dolayı hatıralarımızdan olmasa da fiziksel çevreden silinmiş, yıkılmış, hayatı sona ermiş yapılar yer almadı. 100’lük tablo, varlığını hali hazırda sürdüren yapılardan oluştu.

En İyi 100 Mimari Eser

1. Ayasofya
2. Selimiye Camii
3. Divriği Ulu Camii
4. Süleymaniye Camii
5. Aspendos
6. Göbeklitepe
7. Atatürk Kültür Merkezi
8. Topkapı Sarayı
9. Anıtkabir
10. Florya Atatürk Köşkü
11. ODTÜ Mimarlık Fakültesi
12. Sümela Manastırı
13. Türk Tarih Kurumu
14. Haydarpaşa
15. Celsus Kitaplığı
16. Amcazade Yalısı
17. İstanbul Manifaturacılar Çarşısı (İMÇ)
18. İshak Paşa Sarayı
19. TBMM Camii
20. Rüstem Paşa Camii
21. SSK Zeyrek Tesisleri
22. Kapalıçarşı
23. Sokullu Mehmet Paşa Camii
24. Yerebatan Sarnıcı
25. Botter Apartmanı
26. Çatalhöyük
27. Şemsi Paşa Camii
28. Bursa Ulu Camii
29. Dolmabahçe Sarayı
30. Galata Kulesi
31. Ankara Dil, Tarih, Coğrafya Fakültesi
32. Büyük Postane
33. Kariye
34. Mağlova Su Kemeri
35. Milli Reasürans Çarşısı
36. ODTÜ Kampüsü
37. Edirne II. Beyazıt Külliyesi
38. Bodrum Demir Evleri
39. Beyşehir Eşrefoğlu Camii
40. Karatepe Kazı Alanı Saçakları
41. Osmanlı Bankası Müzesi (Salt Galata)
42. Süleymaniye Külliyesi
43. İstanbul Surları
44. Didim Apollon Tapınağı
45. Mihrimah Sultan Camii
46. Taut Evi
47. Türk Dil Kurumu Binası
48. Diyarbakır Kalesi, Surları ve Hevsel Bahçeleri
49. Sancaklar Camii
50. Akdamar Kilisesi
51. Bursa Yeşil Camii
52. Efes Antik Kenti
53. Büyükada Anadolu Kulübü
54. İstanbul Üniversitesi Fen, Edebiyat Fakültesi
55. Ani Harabeleri
56. Erzurum Çifte Minare
57. TBMM
58. Ankara Garı ve Gazinosu
59. İstanbul Bilgi Üniversitesi Santral Kampüsü
60. Büyükada Rum Yetimhanesi
61. Sultanhanı Kervansarayı
62. Artemis Tapınağı
63. Şeyh Zafirin Türbesi ve Kitaplığı
64. Afrodisyas Antik Kenti
65. Ahlat Selçuklu Mezarlığı
66. Bergama Açıkhava Tiyatrosu
67. Taşkışla
68. İş Bankası Eski Genel Müdürlük Binası
69. Nemrud Dağı Antiochus Anıt Mezarı
70. Sergios Bakhos (Küçük Ayasofya)
71. Deyrülzafaran Manastırı
72. Sagalassos
73. Mimar Vedat Tek Evi
74. Rumelihisarı
75. Hattuşa
76. Hukukçular Sitesi
77. Ankara Sergi Evi
78. Birgi Çakırağa Konağı
79. Priene Apollon Tapınağı
80. Ortaköy Camii
81. Ayvacık B2 Evi
82. Bergama Antik Kenti
83. Harran Kubbeli Evleri
84. Fener Rum Patrikhanesi / Lisesi / Balat Rum Okulu
85. İstanbul Hilton Oteli
86. Amanruya Otel
87. Bergama Zeus Altarı
88. Şehzade Camii
89. Safranbolu Evleri
90. Kızkulesi
91. Nuruosmaniye
92. Sultanahmet Camii ve Külliyesi
93. Cumhurbaşkanlığı Köşkü
94. Aya İrini
95. Bodrum Ahmet Ertegün Evi
96. Priene Antik Kenti
97. Çerkezköy ATK Lojmaları
98. Kılıç Ali Paşa Camii
99. Rıza Derviş Villası
100. Üsküdar Şemsi Paşa Külliyesi

Jüri aşağıdaki isimlerden oluşuyordu:

Yaşar Adanalı-Şehircilik uzmanı, Zeynep Ahunbay-Akademisyen, Zafer Akay-Mimarlık tarihçisi, Günkut Akın-Akademisyen, Nüzhet Albayrak-Mimar, T. Elvan Altan-Akademisyen, Burçin Altınsay-Mimar, Suat Apak-Akademisyen, Ahmet Zeki Apalı-Rehber, Emre Arolat-Mimar, Deniz Aslan-Mimar, Işık Aydemir-Akademisyen, Olcay Aydemir-Mimar, İmre Azem-Akademisyen, Aydan Balamir-Akademisyen, Afife Batur-Akademisyen, Oğuz Bayazıt-Mimar, Cengiz Bektaş-Mimar, İhsan Bilgin-Akademisyen, Cânâ Bilsel-Akademisyen, Burak Boysan-Mimar, Sibel Bozdoğan-Mimarlık tarihçisi, Cafer Bozkurt-Mimar, Ragıp Buluç-Mimar, Müge Cengizkan-Mimar, Levent Çalıkoğlu-Eleştirmen, Hasan Çalışlar-Mimar, Feride Çiçekoğlu-Yönetmen/ Mimar, Pelin Derviş-Mimar, Atillâ Dorsay-Film eleştirmeni/Mimar, Boğaçhan Dündaralp-Mimar, Oya Eczacıbaşı-Sanat kurumu yöneticisi, Ömer Erbil-Gazeteci, Cem Erciyes-Gazeteci, Arzu Erdem-Akademisyen, Kerem Erginoğlu-Mimar, Alev Erkmen-Akademisyen, Erol Evgin-Sanatçı/Mimar, Sinan Genim-Mimar, Murat Germen-Sanatçı/Mimar, Ali Esad Göksel-Mimar, Korhan Gümüş-Mimar, Ertuğrul Günay-Eski Kültür Bakanı, Deniz Güner-Akademisyen, Serhan Güngör-Rehber, Melkan Gürsel-Mimar, Sevinç Hadi-Mimar, Tülin Hadi-Mimar, Doğan Hızlan-Gazeteci, Selim İleri-Yazar, Cem İlhan-Mimar, Cüneyt Kabuloğlu-Mimar, Hüseyin Kahvecioğlu-Akademisyen, Atilla Kangüleç-Mimar, Ömer Kanıpak-Mimar, Gökhan Karakuş-Mimar, Hakan Kıran-Mimar, Mehmet Konuralp-Mimar, Tansel Korkmaz-Akademisyen, Vasıf Kortun-Küratör, Sait Ali Köknar-Akademisyen, Ahmet Turan Köksal-Mimar, Doğan Kuban-Mimarlık tarihçisi, Mehmet Kütükçüoğlu-Mimar, Sinan Omacan-Mimar, Ebru Elvan Omay-Akademisyen, İlber Ortaylı-Tarihçi, Seda Özen-Mimar, Lale Özgenel-Akademisyen, Ahmet Özgüner-Mimar, Süha Özkan-Mimarlık eleştirmeni, Ertuğrul Özkök-Gazeteci, Oğuz Öztuzcu-Mimar, Nurbin Paker-Akademisyen, Gülsün Sağlamer-Akademisyen, Yıldız Salman-Akademisyen, Nevzat Sayın-Mimar, Cem Sorguç-Mimar, Metin Sözen-Akademisyen, Firuzan Melike Sümertaş-Mimar, Hakan Tüzün Şengün-Mimar, Görgün Taner-Sanat kurumu yöneticisi, Gülsün Tanyeli-Akademisyen, Uğur Tanyeli-Akademisyen, Mete Tapan-Akademisyen, Doğan Tekeli-Mimar, Saffet Emre Tonguç-Rehber, Han Tümertekin-Mimar, Banu Uçak-Mimar, Ertuğ Uçar-Mimar, Belkıs Uluoğlu-Akademisyen, Yeşim Ustaoğlu Yönetmen/Mimar, Ahmet Ümit-Yazar, Uğur Vardan-Gazeteci, Aydan Volkan-Mimar, Nejat Yavaşoğulları-Müzisyen/Mimar, İhsan Yılmaz-Gazeteci, Ömer Yılmaz-Mimar, Atilla Yücel-Akademisyen, Özcan Yüksek-Gazeteci

Yaptıkları seçimleri http://www.hurriyet.com.tr/hepsi-birer-saheser-en-iyi-100-mimari-eser-jurisinin-secimleri-40555326 adresinde bulabilirsiniz.