“Yaşanabilir Bir Şehir için İmar Baskılarına Boyun Eğilmemeli, Emsal Konusunda Taviz Verilmemelidir”

ArkiPARC 2013'te "Şehircilik ve Ulaşım" panelinin moderatörlüğünü yapacak, İstanbul Büyükşehir Başkan Danışmanı Prof.Dr. Mustafa Ilıcalı ile kent planlaması ve ulaşım hakkında bir söyleşi yaptık.

Derya Yazman: Son yıllarda ulaşım konusunda oldukça fazla yatırımların olduğunu görüyoruz. Marmaray, Metro hatları, hızlı tren ve en önemlisi de 3. Köprü Projesi. Uzun vadede bakıldığında tüm bu projelerin geri dönüşleri kent planlamasını nasıl etkileyecektir?

Mustafa Ilıcalı: Bu projeler şu an zaten yapılması gereken kentsel dönüşümü de hızlandıracaktır. İstanbul geneli değerlendirildiğinde, hem mevcut çöküntü alanlar, hem de deprem gerçeği açısından kentsel dönüşümün buna bağlı yapılmış bir ulaştırma planlamasıyla gerçekleştirilmesi bir zorunluluktur.

DY: Ulaşım yatırımları arttıkça gayrimenkul yatırımları da ister istemez artmaktadır. Sürdürülebilir bir kent açısından düşünüldüğünde bu yatırımların sınırı nasıl belirlenebilir?

MI: Ulaşım yatırımları ve İstanbul’un cazibesi, gayrimenkul talebi ve ticareti imar baskısını artırmaktadır. Bu nedenle yaşanabilir bir şehir için imar baskılarına boyun eğilmemeli, emsal konusunda taviz verilmemelidir.

DY: 3. Köprü projesinde gelişmeler ne boyuttadır? Süreç nasıl işleyecek?

MI: Üçüncü köprü ihalesi yapılmış olup etüd çalışmaları devam etmektedir. Yakın zamanda resmi temel atma töreni gerçekleştirilecektir.

DY: Metrobüs’ün mucidi diyebileceğimiz Eski Bogota Belediye Başkanı Enrique Peñalosa, geçen seneki ArkiPARC’ta konuşmacıydı. Kendisi metrobüse binerek izlenimlerini bizlerle paylaşmıştı ve “Sistem başta iyi kurgulanmış ama tek hat üzerinde çalışması büyük bir sorun. Otobüslerin durdukları istasyonlar genişletilerek, kapasite artırılabilir. Daha sonra şehrin her noktasına ulaşabilecek çapraz hatlar oluşturulabilir,” şeklinde açıklama yapmıştı. Bu konu hakkındaki görüşleriniz neledir?

MI: Metrobüsün geçici bir çözüm olduğu unutulmamalı. Kısa sürede hizmete giren bu sistemle saatte bir günde 30 binin üstünde yolcu taşınmaktadır. Bu bir metro kapasitesine eşdeğerdir. Sorun hattan ziyade duraklarda yaşanmaktadır. Büyükşehir belediyesi bu anlamda yaptığı çalışması yani durakları istasyona çevirecek projeyi yakında hizmete sokacaktır. 2023 İstanbul Ulaşım Ana Planı, 640 km raylı sistem öngörmektedir. Bu sistemler devreye girdikçe metrobüs hatları rahatlayacak, belki de farklı güzergâhlara kaydırılacaktır.

DY:  İstanbul’un ulaşım açısından öncelikli müdahale edilmesi gereken sorunu nedir?

MI: Bugün için bence en öncelikli konu yol kapasitesini 1-2 yolcuyla %80-85 oranında dolduran özel otomobil yolculuklarının, toplu ulaşıma kaydıracak, nerdeyse hiç kullanılmayan deniz ulaşım payını artıracak sistem entegrasyonlarını gerçekleştirecek projeler hayata geçirilmeli. Yol kapasitesinin artırılmasında trafik mühendisliğinden yararlanılmalı, sinyalize kavşaklar başta olmak üzere yolların akıllandırılmasıyla ilgili çalışmalar hızlandırılmalı, geleceğe yönelik raylı sistemlerin hedeflendiği şekilde gerçekleştirilmesi için gerekli kaynağın bulunmasında ve bürokratik işlemlerin azaltılmasında gerekli idari ve yasal düzenlemeler bir an önce yapılmalıdır.