“Emek Sineması Ruhunu Kaybetti”

Prof.Dr. Zeynep Ahunbay ve Prof.Dr. Cevat Erder, Emek sinemasının yerinde korunması gereken tarihi özgün yapısının kaybedildiğini belirterek koruduk söyleminde ısrar edilmesini anlamsız buluyor.

Geçtiğimiz günlerde kamuoyuna sunulan “Emek Sineması’nın Yeni Hali” haberleri üzerine görüştüğümüz uzmanlar Emek sinemasının yerinde korunması gereken tarihi özgün yapısının kaybedildiğini belirterek koruduk söyleminde ısrar edilmesini anlamsız buluyor.

12 Mart 2013’te gece yarısı iskeleler kurularak başlanan tarihi Cercle D’orient binasının restorasyonu sona ermek üzere. Emek Sinemasıyla birlikte İpek, Rüya sinemalarının yıkımına ve İnci Pastanesi’nin sürgün edilmesine sebep olan Grand Pera AVM projesinin kapılarının önümüzdeki aylarda açılması bekleniyor.

Geçtiğimiz günlerde Grand Pera projesinin reklam ajansı A&B iletişim tarafından kamuoyuna sunulan “Emek Sineması’nın Yeni Hali” haberleri ile Emek Sineması’nın “moving” yöntemi ile korunduğu iddia edildi.

Ahunbay: Yeniden yapım/kopyalama

İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Restorasyon Anabilim Dalı’ndan Prof.Dr. Zeynep Ahunbay: Kamuya ait ve Beyoğlu’nun anıt eserlerinden olan Emek Sineması neden yerinde ve özgün yapım malzemesi, strüktürü ve bezemesiyle korunamadı? İnşaat süresince dile getirilen yerinde korunma çağrılarına ısrarla kulak asılmadı. Rant adına yeni mekanlar kazanmak amacıyla özgün yapıyı yıkıp, ardından ‘üst kata taşıyarak koruduk’ demek çocuk kandırmaktır.

Uygulamada yalnızca iç yüzey bezemelerinin sökülüp yeni yapılan mekana monte edildiği bilgisine ulaşabilmekteyiz. Taşıma bir binanın duvarı, üst örtüsü ve bezemesiyle taşınması tekniğidir; burada taşıma adına yapılanların açıklanması gerekir.

Yapının özgün taşıyıcı sisteminin ne olduğuna ilişkin herhangi bir bilgi verilmiyor. Bu durumda, sadece salon içerisinde bulunan bezemelerin bir kısmının taşınması yoluyla yapılan ve her nedense Türkçe “taşıma” terimi varken “moving” denilerek anlaşılması güçleştirilen yeniden yapım/kopyalama uygulamasını gerçek bir koruma işlemi olarak adlandıramayız.

Erder: Bir obje gibi davranıldı

ODTÜ Mimarlık Fakültesi’nden Koruma Uzmanı Prof.Dr. Cevat Erder: Venedik Tüzüğü’nün 7. ilkesi ve 2863 Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 20. Maddesinde ‘taşınmaz kültür varlıklarının ve parçalarının, bulundukları yerde korunmaları esastır’ kararlarını belirtmiştik. Yapılan uygulamalar sonucu bir obje gibi davranılan ve taşındığı söylenen Emek Sineması ruhunu kaybetmiştir, geriye koruma mücadelesi kalmıştır.

Ne olmuştu?

• Yapım sürecinde Mimarlar Odası tarafından açılan davalar sonucunda mahkemeler 2 kez yürütmeyi durdurma kararı almasına karşın proje danıştay onaylarıyla sürdürülmüştü.
• Emek Sineması’nın yıkımının projeye uygun yapılmadığı, Cercle D’orient binasında ve Melek Apartmanı duvarlarında çatlaklar oluştuğu için yapılan suç duyurusunun ardından Beyoğlu Belediye Başkanı Misbah Demircan ile yetkililer Barış Çelikkan, Mehmet Ali Kaplan ve İlhan Turan hakkında soruşturma kararı alınmıştı.
• Tuncel Kurtiz’den, Costa Gavras’a uzanan yönetmenler ve oyuncular geçidi sayılabilecek Emek Sineması eylemleri, Türkiye Sinema Tarihi’nin belki de yan yana direndiği en önemli andı.
• 32. İstanbul Film Festivali kapsamında düzenlenen 2. açılışta Emek Sineması önünde basın açıklaması yapılırken, salonun kapatılmasını protesto eden bir grup binayı işgal etmişti.